Ecofashion: 8 duurzame materialen om in de gaten te houden

Grootste boosdoeners? Het materiaal waaruit onze kleren bestaan. Leer, katoen, denim, wol en andere “rauwe materialen” zijn sterk ingeburgerd, worden speciaal met oog op textielfabricatie gekweekt of verbouwd én vergen schadelijke verwerkingsprocessen om omgezet te worden in de zachte stofjes die wij zo graag dragen.

Het probleem begint al aan de bron, ook al is die dierlijk of plantaardig. De enorme kuddes vee die de leersector wereldwijd draaiende houden, zijn bijvoorbeeld verantwoordelijk voor uitlaatgassen die de gemiddelde autofabrikant doen verbleken. Bovendien blijft er, na de slachting en het verwijderen van de huid, heel wat dierlijk restafval over dat nooit op een bord of in een luxe etalage zal liggen: verkwisting waar geen enkel excuus voor bestaat. Het leed van de dieren in kwestie wordt daarbij ook in het midden gelaten. Ook natuurlijke bronnen zijn niet zo onschuldig als ze lijken. Neem nu de katoenplant, een relatief instabiel gewas dat maar al te vaak een “duwtje in de rug” nodig heeft van giftige pesticiden en bovendien tonnen water opslokt. Resultaat: waar katoen wordt gekweekt, krijg je een schrale ondergrond en zwakke natuurlijke omgeving.

Verder zijn ook de verwerkingsprocessen van rauw materiaal naar textiel weinig ecologisch. Gigantische hoeveelheden chemicaliën worden gebruikt bij het kleuren van stoffen en tonnen restafval blijven ook in dit proces over. Bovendien verbruikt ook deze fase belachelijk veel energie–hele zwembaden water moeten eraan geloven om één jeansbroek de juiste tint blauw te geven.

Een weinig rooskleurig plaatje, maar gelukkig is er ook goed nieuws: de trend naar duurzaamheid krijgt ook in de mode-industrie steeds meer gehoor en verschillende initiatieven proberen de modieuze afvalberg te verkleinen met innoverende, materialen die nièt onder de noemer “rauw” vallen. Ze recycleren, doen beroep op restafval, bestaan uit planten die hun ondergrond niet verstikken en hebben geen chemische magic potions nodig om een mooie tint en “gezonde” glans te krijgen. Kortom: acht duurzame materialen om in de gaten te houden:

BAMBOE als alternatief voor katoen

Geloof het of niet, maar het lievelingskostje van de panda kan wel degelijk verwerkt worden tot een zomerse jurkje. Bamboegras wordt vermalen tot een brij, waaruit vervolgens draden worden gesponnen, die op hun beurt tot textiel worden geweven.

Waarom is het goed? Bamboe geldt als één van de sterkste en snelst groeiende grassoorten ter wereld. De plant kan overleven op een arme ondergrond, heeft amper water nodig (regenwater voldoet) én maakt van nature een bacteriedodende stof aan –geen nood aan pesticiden dus. Bovendien worden enkel de zijtakken ervan gebruikt voor textielproductie, waardoor bamboe doodleuk het hele jaar door mag blijven staan en steeds opnieuw extra materiaal oplevert. Waarom dat goed is? Haar wortels moeten niet keer op keer uit de grond worden gehaald, blijven lekker diep zitten én bevochtigen op die manier de grondlaag. Last but not least: bamboe groeit waar andere planten dat niet kunnen, produceert meer zuurstof dan gemiddeld én neemt twee keer zoveel CO2 op dan bomen. Wie een bamboeplantage aanlegt, werkt met andere woorden mee aan een zuiverder lucht.

Leuk extraatje? Bamboeweefsel voelt aan als zijde en is erg luchtig, de stof is dan ook zachter en kreukt veel minder snel dan klassiek katoen. ‘s Zomers blijft het langer fris dan andere stoffen en ‘s winters voelt het heerlijk warm –een onderlijfje uit bamboe zou zelfs warmer zijn dan een dikke wollen sweater. Omwille van haar speciale structuur houdt het geen zweet en bacteriën op, waardoor het zweetgeur minimaliseert en het uiterst geschikt is voor baby’s en mensen met allergieën of een gevoelige huid. Ook lakens uit bamboevezels zijn extra aangenaam.

Waar te koop?

• Voor hyper kwaliteitsvolle basics moet je bij het Franse Les Ateliers de la Maille zijn, sinds kort zit er ook bamboe in het assortiment!

KURK als alternatief voor leer

Champagne! Kurk dient niet enkel om flessen bubbels veilig af te schermen, je kan er net zo goed schoenen, broeken en handtassen uit vervaardigen. Grote modehuizen als Chanel en Stella McCartney zijn al langer fan en in hun kielzog zwichten steeds meer kleinere labels voor het originele materiaal.

Waarom goed? Kurk is één van de meest milieuvriendelijke materialen die je kan vinden. Het is recycleerbaar, biologisch afbreekbaar én bijzonder veelzijdig. Op basis van fijne vellen uit de stam van de kurkboom bekom je bijvoorbeeld een prachtige variant op leer. Omdat er enkel stukjes uit de stam worden gebruikt, raakt de boom niet beschadigd en kan hij gewoon blijven staan –net als bij bamboe. Op die manier kan je meermaals per jaar kurk “oogsten” en is er van erosie geen sprake. Bovendien is de sterke plant een uitstekende manier om verwoestijning en ontbossing tegen te gaan. Kurk komt voor in het zuiden van Europa, vooral Portugal gaat prat op haar grote kurkproductie en –wouden.

Leuk extraatje? Dit materiaal kan tegen een stootje! Het is dan ook bijzonder geschikt voor tassen en schoenen. De stof is vederlicht en kan heel goed tegen water, je mag dus zonder zorgen die fatale regenbui in wandelen met je gloednieuwe it-bag. Er worden trouwens zelfs paraplu’s uit vervaardigd! Kurkleer heeft heel weinig onderhoud nodig en kan met een vochtig doekje worden gereinigd.

Waar te koop? 

• De sneakers van het Deense Woden zijn uit kurk gemaakt. Ontdek hier alle modellen (we love love love!) en scoor ze via Moose In The City in Antwerpen en Verduyn in Kortrijk.
• Bij het Portugese Veganized scoor je vals leren jasjes in kurk.
• Kurleren tassen bij Wilbyclutch.
• Bij Nae vind je kurken schoenen in alle vormen en maten

GERECYCLEERD PLASTIEK, het zogenaamde PET, als alternatief op denim en polyester. 

Waar kurk en bamboe speciaal verbouwd worden met oog op de mode-industrie, komen andere stoffen tot stand door recyclage. Zo kan onze gigantische plastieken afvalberg ingezet worden voor textielproductie. Verzameld plastiek –voornamelijk drankflesjes- wordt platgewalst en gesmolten tot minuscule vlokjes, die op hun beurt worden omgetoverd tot vezels waaruit je textiel kan weven.

Waarom is het goed? Ten eerste zet de techniek afval om in herbruikbaar materiaal, ten tweede vergt het veel minder energie om kleren te maken uit plastiek dan uit pakweg polyester -een stof die in de textielindustrie veel populariteit geniet omwille van zijn “plastiek-achtige” kwaliteiten. Ook leuk om weten: je verbruikt minder energie bij het recycleren van plastiek dan bij het aanmaken ervan –wat net als polyester gigantische hoeveelheden petroleum vraagt en heel wat chemisch restafval voortbrengt.

Leuk extraatje? Plastiek kan net als kurk tegen een stootje en wordt ingezet als alternatief op tal van stoffen. Zo brengt het Deense RAIN waxed regenjassen en wordt het bij GStar omgetoverd tot denim. Dat laatste gebeurt in samenwerking met Pharrell Williams en zijn ecologische bedrijf Bionic Yarn, dat zoveel mogelijk plastiek uit de oceanen opvist en verwerkt tot stevige jeans.

Waar te koop? 

• Ook H&M maakt heel wat accessoires uit gerecycleerd plastiek, vraag ernaar in de winkel. Binnenkort komt haar Conscious collectie naar jaarlijkse gewoonte uit, iets zegt ons dat ook deze lijn weer een plastic fantastic kantje zal hebben...
• G-Star Raw, de grote held op het vlak van plastiek!
• De tassen van het Duitse Roeckl bestaan uit PET flesjes.

SOJA als alternatief voor polyester

 Wist je dat kousen uit sojastof tot voor de Tweede Wereldoorlog helemaal ingeburgerd waren? Nadien zou de natuurlijke stof concurrentie krijgen van het goedkopere nylon, maar anno 2016 keren we terug naar die goede oude soja.. Of althans naar het omhulsel ervan, waaruit stevige vezels worden vervaardigd.

Waarom is het goed? De sojaboon wordt eigenlijk met oog op voedselproductie gekweekt. Haar omhulsel is daarbij onbruikbaar, maar kan wel ingezet worden als stofvezel. Op die manier herbruikt de mode-industrie restafval van de voedselindustrie. Bovendien is de stof recycleerbaar en biologisch afbreekbaar.

Gebruik? Soja wordt ook wel “veganistisch kasjmier” genoemd omwille van haar zachte, elastische eigenschappen. In tegenstelling tot kasjmier is het heel gemakkelijk te onderhouden: de stof is licht, kreukt niet snel en is erg luchtig. Net als bamboe heeft soja antibacteriële eigenschappen, wat het opnieuw zeer geschikt maakt voor gevoelige huiden. Omdat de stof zo goed ademt en tegelijk de drager lekker warm houdt (het is warmer dan wol en polyester), is het uitstekend materiaal voor sportkledij.

Waar te koop? 

• Babykleertjes via Baby Soy.

ANANAS als alternatief voor leer

Nieuwkomer in de lijst organische stoffen: ananasleer!

Waarom is het goed? Ananasleer is een niet-geweven soort textiel dat je verkrijgt uit de bladeren van een ananas. Net als het omhulsel van de sojaboon gelden de bladeren van de vrucht als restafval van de voedselindustrie. Er werden dus niet meer land, water of pesticiden gebruikt dan strikt nodig zijn voor de ananasteelt zelf. Bovendien gaat het om 100% natuurlijk en biologisch afbreekbaar materiaal. Last but not least: er komt geen vee aan te pas.

Gebruik? Ananasleer vertoont dezelfde kwaliteiten als klassiek leer en kan voor tal van verschillende producten –van schoenen tot jurkjes- worden ingezet. Omdat de techniek relatief nieuw is, is het gebruik ervan nog beperkt. Einde 2015 won het bedrijf achter de stof, het Spaanse Pinatex, echter een Peta Vegan Award –iets zegt ons dat het binnenkort op grotere schaal kan worden aangemaakt…

Waar kopen? Mayya Saliba is de eerste designer die ananasleer in haar werk betrekt. De Belgisch-Lebanese ontwerpster studeerde in 2015 af aan de Berlijnse modeschool ESMOD, voorlopig liggen haar ontwerpen dan nog niet in de rekken. Iets zegt ons echter dat we nog veel van deze dame zullen horen!

CITRUSVRUCHTEN als alternatief voor leer 

In het kielzog van ananasleer viel dit jaar een ander fruitig stofje in de prijzen. Op de H&M Global Change Award, een initiatief dat de zoektocht naar innoverende en duurzame materialen sponsor, werd Orangefiber in de bloemetjes gezet, een bedrijf dat ontdekte dat je ook uit het restafval van de citrusproductie stoffen kan maken. Voorlopig waagde geen enkel label zich aan een fruit-sappige collectie, hopelijk komt daar in de toekomst verandering in.

 ORGANISCH KATOEN als alternatief voor klassiek katoen

 Katoen is zacht, stevig en gemakkelijk bewerkbaar. Kwaliteiten die het tot dé absolute textielfavoriet bombarderen: zo’n 50% van alle kleren worden uit katoen vervaardigd. Probleem: de plant is extreem belastend voor het milieu! Omdat het weinig of niet bestand is tegen insecten, bacteriën en ziektes wordt katoen bespoten met een arsenaal aan chemische producten en pesticiden. Het is ook een dorstige plant die tonnen water en kunstmest nodig heeft om te overleven. Bovendien worden heel wat chemicaliën ingezet om het om te bouwen tot de perfecte, kraakwitte canvas die zo geschikt is voor massaproductie. Katoen is van nature bijvoorbeeld niet perfect wit en er komen heel wat kunststoffen aan te pas om het volledig kleurloos te maken.

Wat is organisch katoen nu? Een variant die met veel meer geduld én respect voor het milieu wordt verbouwd. Er komen geen kunstmest, pesticiden of andere synthetische stoffen aan te pas en ook het waterverbuik wordt zo goed als mogelijk beteugeld.

Gebruik? Organisch katoen is duurder dan de klassieke variant, maar raakt met dank aan organisaties als de Better Cotton Initiative steeds meer ingeburgerd. Die laatste werkt samen met grote spelers als H&M, GAP en Adidas en legt zijn partners concrete doelstellingen op. Zo wordt een groot stuk van de collecties bij H&M en Adidas nu al uit organisch katoen vervaardigd, tegen 2020 moet dat over de hele productie gaan.

Waar kopen?

• Veja maakt sneakers uit organisch katoen en duurzaam rubber
•  People Tree: webshop met duurzame kledij
• H&M
• Adidas
• Asos' organic cotton selectie
• Stella McCartney

HENNEP als alternatief voor katoen

Hoewel organisch katoen al een hele stap omhoog is op de ecologische ladder, blijft het in wezen toch katoen –inclusief haar belastende eigenschappen voor de grondlaag én haar onverzadigbare dorst naar water. Hennep, lange tijd gebruikt om ruw touw te maken, blijkt dan een nog duurzamer alternatief.

Waarom is het goed? Net als bamboe is hennep een plant die gemakkelijk overleeft: het vergt veel minder water en artificiële hulp dan katoen én is beter bestand tegen insecten en ziektes. Bovendien duiken haar wortels diep in de grond en voeden ze bijgevolg grondig de bodem. Op die manier maakt het de grond waarin het geplant is beter! Daarbij zijn alle deeltjes van de hennepplant nuttig, de zaden worden bijvoorbeeld verwerkt in voedsel en olie. Tenslotte brengt de plant opvallend meer vezels per vierkante meter voort dan haar katoenen concurrent.

Gebruik? Omwille van haar stevige eigenschappen werd hennep vroeger voornamelijk gebruikt om touwen uit te vervaardigen. Tegenwoordig wordt het ook fijner verwerkt en valt het verschil met katoen bijna niet te merken/voelen/ruiken.

Waar kopen?

• H&M (vraag ernaar in de winkel)
• Hoodlamb brengt heerlijk warme parka's op basis van hennep.