Althans, dat is het geval in Flanders Expo Gent, waar de musical op volle toeren draait. Wie voorbij het prachtige decor van bibliotheken, dorpstaferelen en romantische balzalen raakt, komt terecht in een gonzend labyrinth van tijdelijke containers die dienst doen als kleedkamers en ateliers. Wij doken enkele dagen voor de première deze micropolis in en ontdekten àlle details die een musical maken of kraken. Gidsen van dienst: kostuumontwerpster Cocky Van Huijkelom en pruikenmaker Harold Mertens van Head Works. Zet je schrap voor Belles beste jurken, het nogal aparte kapsel van Beest, de valse bilspieren van Gaston én wat Josje er allemaal van vindt:
1. Ambitie om kostuumontwerper te worden? Dit moet je weten:
Normaal gezien gaan de verschillende ontwerpteams volgens een vaste volgorde te werk: de regisseur en decorontwerper bepalen samen een look voor de set, waarop de costume designer zich baseert voor haar schetsen, waarna het beauty team het overneemt en gepaste kapsels en make-uplooks voor elk kostuum bepaalt. In dit geval moest alles echter snel gaan, aangezien de productie in een recordtijd van vijf maanden moest worden afgerond. Ontwerpster Cocky kreeg de opdracht 120 kostuums uit haar stijlvolle mouw te schudden: eerst schetsen maken, vervolgens op de goedkeuring van Disney -de licentiehouder van Beauty & The Beast- wachten en daarna op zoek gaan naar een team gespecialiseerde kleermakers die haar specifieke ideeën zouden kunnen uitwerken.
Een kleine dertig mensen werkten aan de setgarderobe: het ruwe werk werd op afstand gedaan, hier op de set zelf is het tijd voor de laatste aanpassingen. Zo zien we tijdens ons bezoek hoe iemand druk kroontjes op de bordenkostuums schildert, terwijl haar buurvrouw even verder met een pincet kristallen aanbrengt op een baljurk. Een andere test of de ogen van alle wolven wel voldoende gloeien en nog een ander is even zoet met de afwerking van Kast –één van de meer dramatische personages uit de show. Dat het team enkele handige knutselaars zou bevatten, was onvermijdelijk: “Het is een leuke uitdaging geweest om de fantasiewereld van Belle en het Beest tot leven te brengen. In een tekenfilm is het gemakkelijk om levende kopjes en borden neer te zetten, maar probeer dat maar eens te vertalen naar mensen. Ik heb mijn ideeën, maar iemand moet bijvoorbeeld de borden uit polyester maken, beschilderen en zien dat ze netjes op de rug van elke danser blijven zitten.” Eens de première erop zit, pakken de verschillende kostuumteams hun biezen en is het aan zes kleedsters om alles in goede banen te leiden. Zij zullen waken over de vele prachtige looks en waar nodig kleine retouches uitvoeren. “In principe zijn de kleren sterk genoeg om een seizoen te overleven, maar af en toe raak iets toch beschadigd tijdens een opvoering, of moet het gewassen worden. Wassen is natuurlijk niet zo goed voor ze, maar er zijn trucjes om bijvoorbeeld slechte geurtjes weg te werken. Vodka is bijvoorbeeld een extreem efficiënt middel tegen zweetgeur, probeer maar eens!”
2. Disney is almachtig en je mag Beest geen twee keer hetzelfde kapsel geven...
Er zijn natuurlijk richtlijnen die gerespecteerd moeten worden en precies daarom moest Cocky op voorhand haar schetsen ter controle aan Disney voorleggen: Belle stuur je niet zomaar in groene jurk naar de balscène, noch in minimalistisch kostuumpje. De geest en sfeer van Disney moeten bewaard blijven, alsook het karakter van elk personage. Zo kan je niet met een zwoele sexy Belle of intellectueel Beest werken, of alle personages in hetzelfde, conceptuele kostuumpje steken. Het moet magisch en feeëriek zijn.
Los daarvan is er natuurlijk altijd ruimte voor inspiratie. “Het originele sprookje dateert uit de 18de eeuw, dus ik heb goed de mode en objecten uit die tijd bestudeerd,” aldus Cocky. Niet alleen de jurken, maar ook de kasten, plumeaus, kaarsenhouders, enzovoort. Er zijn ook sprookjesboeken en oude strips die het verhaal illustreren en verder heb ik natuurlijk ook mijn eigen verbeelding. Wat het servies betreft, wilde ik een uniform geheel. Het is raar, maar in andere producties zie je vaak dat het een bont allegaartje is. Ik wilde dat alles zo op tafel kon staan en niets zou vloeken, haha. Uiteindelijk heb ik me laten inspireren door een Engelse set, met delicate roosjes. Het is zeker niet zo dat de tekenfilm mijn enige bron was, we zouden zelfs geen kopie ervan mogen brengen. Er zijn echt strenge regels wat originaliteit betreft, je mag bijvoorbeeld geen looks uit andere Beauty & The Beast musicals overnemen."
Dat bevestigt ook Harold: “Het is de tweede keer dat ik pruiken voor dit verhaal ontwerp, elke productie bezit de rechten over haar ontwerpen dus ik kan mijn eigen werk geen twee keer herhalen. Beest is daar een mooi voorbeeld van: de vorige keer dat ik hem ‘ontwierp’, had hij lange, grove krullen, bij een eerdere productie in New York had hij kort kroeshaar en deze keer heeft hij… dreadlocks! Eens hij weer mens wordt, veranderen die in golvende lokken –voor Disney gaat een klassieke prins met dreads alweer een stapje te ver!”
3. De look van Beest is sowieso interessant…
Harold: “Jan moet twee uur in de make-upstoel zitten voor hij één en al Beest is! Hij draagt geen masker, maar krijgt verschillende schuimvormen over zijn gezicht geplakt, die vervolgens met make-up worden bewerkt om één geheel te vormen. Normaal gezien bestaan die vormen uit silicone, maar in dit geval zouden ze te zwaar worden –hij heeft nu eenmaal een gigantische kop- en moesten we lichter materiaal zoeken. Zowel van Jans gezicht, als van dat van de andere acteurs, werden voor aanvang van de productie vormen gegoten. Op die manier kunnen we onze pruiken, maskers en schuimvormen nauwkeurig op hun specifieke maten afstemmen.” De pruik van Beest is trouwens nogal imposant: niet minder dan een hele doos dreads bleek nodig om zijn haardos volledig op te vullen. Big hair it is! Precies daarom werd ook met synthetisch haar gewerkt: “Echt haar is te zwaar, Jan zou het moeilijk hebben zijn hoofd recht te houden.” Zijn haardos en gezicht zijn trouwens niet het enige zware aan het welbekende monster. Een weinig discrete razzia in zijn kleerkamer leert ons ook dat Beest zich beroept op een valse sixpack om Belle te imponeren. (Gaston blijkt trouwens hetzelfde trucje toe te passen, al komen er in zijn geval ook nog eens een stel stalen bilspieren bij…)
4. Je giet best geen water over de acteurs, behalve als je ze wil elektrocuteren...
De grote uitdaging bij een musical is natuurlijk dat alle acteurs levendig moeten kunnen zingen en dansen. Stijve, nauwe kostuums zijn dus uit den boze, zo vertelt Cocky :”Er zijn enkele vereisten waar je in de eerste plaats niet aan zou denken. Als jij of ik een arm opheffen, gaat ook onze kledij mee naar boven, tijdens de show mag dat niet gebeuren. Daarom naaien we zogenaamde balletmouwen in: onder de armen van elk kostuum zit er extra stof, zodat de hele look niet naar boven wordt getrokken wanneer een acteur of actrice beweegt. De kleren bevatten nog heel wat van dit soort trucjes. Verder zijn er ook de strategische materialen: de borden en ander levend meubilair zien er zwaar uit, maar bestaan uit vederlichte polyester. Het is mijn missie om dit soort strategische materialen op te sporen.”
Nog een ander verhaal zijn de technologische snufjes, zoals microfoons: “Meestal zitten die in een riem rond de middel van een acteur, maar soms krijg je ze niet verstopt in een kostuum –bijvoorbeeld omdat het een blote rug heeft. In het ergste geval verstop je de micro onder de pruik!” Dat bevestigt ook Harold: “Ooit werkte ik voor een musical waarin de meisjes minuscule bikini’s droegen: hoe minder stof ze om het lijf hadden, hoe meer volume hun haar kreeg!”
In de kleren van de hoofdpersonages zitten bovendien discrete witte bolletjes –volgspots, zo blijkt, gemaakt om de schijnwerpers nonstop aan te trekken, kwestie dat het publiek geen enkel detail van Belle en haar beestige minaars Weense wals zou zou missen.
5. Het weze duidelijk: er kruipt heel wat handwerk in deze garderobe.
Cocky: “Absoluut! Het gaat absoluut niet om karnavalkostuums, Josjes jurken bestaan uit echte zijde en zijn bijzonder gedetailleerd. De bibliotheeklook –die trouwens haar favoriet is- heeft handgemaakte plooitjes en rozen, net als Marie-Antoinette! Weet je trouwens wat nog het meest arbeidsintensief is? Het “oud” maken van een stuk, zoals de kleren die de dorpelingen dragen. Dat gebeurt door de stof urenlang aan te pakken met verf en staalborstels en precies daarom zijn die zogenaamd afgeleefde stukken veel duurder dan pakken die er splinternieuw uitzien."
6. Ook de pruiken zijn kunstwerkjes op zich.
Haar vervult in deze versie van het sprookje een symbolische rol: Lumière en zijn lotgenoten beginnen de show als “halfobjecten”, maar hoe meer blaadjes de beruchte roos verliest, hoe minder mens ze worden, om uiteindelijk fataal te eindigen als levenloos materiaal. Hun pruiken volgen die evolutie: ze beginnen licht vloeiend, worden op een gegeven moment bikkelhard en eindigen -spoiler alert- in echt mensenhaar. Elk personage beschikt dan ook over drie pruiken, in het totaal werden er niet minder dan 140 vervaardigd. Een titanenwerk, als je weet dat het gemiddelde haarstuk twee weken werk in beslag neemt. Met langere kapsels, zoals dat van Belle, waren Harold en zijn team een goede vijf weken zoet. Een veertiental kappers houden alle stukken ook in goede conditie: “Tussen twee shows door wordt alles goed gekamd en brengen we de kapsels opnieuw in vorm, net als bij echte mensen. Voor elk kapsel bestaat er trouwens een andere pruik, tijd om van nul te beginnen is er tijdens een voorstelling niet. Daarom treedt bijna niemand op zonder pruik, zelfs niet de acteurs die van nature goed haar hebben.” Een knellend haarnetje blijkt tijdens ons bezoek dan ook het vaste uniform op de set…
7. Moest je zin hebben om één van de looks te shoppen...
Cockey: “De kostuums zijn eigendom van het productiebedrijf, zij doen ermee wat ze willen. Soms gaan ze in stock, soms doorverkocht, maar meestal worden ze ingezet om de show in een ander land nog eens te brengen. De stukken gaan zeker twee jaar mee en het gebeurt vaak dat er nieuwe opvoeringen komen. Dan is het bijzonder handig om al een hele garderobe in voorraad te hebben.” De pruiken krijgen dan weer meteen een tweede leven, aldus Harold: “Die blijven van ons. Als we ze niet in hun huidige staat bewaren, transformeren we ze gewoon voor een andere productie. Opnieuw: we mogen niet twee keer dezelfde pruik in evenveel verschillende shows gebruiken, dat is verboden. Geen paniek echter: knippen, kleuren of een ander kapsel in steken; het leuke aan onze job is dat je in zo’n geval eindeloos kan blijven variëren.”
8. En dit vindt hoofdrolspeelster Josje “Meisje” Huisman er zelf van:
Over de vele kostuumwissels tijdens de show: “Ik maak er altijd een sport van om me tussen twee scènes door zo snel mogelijk om te kleden. Dat deed ik bij K3 ook al, toen waren de wissels echt heel talrijk. Het is een kunst op zich en ik heb er heel wat trucjes voor.
Over kledingbloopers: “Kleine foutjes zoals een open rits of zo zijn het minste van mijn zorgen. Ik ben eerder bang voor technische problemen. We beschikken over zes kleedsters, dus ik hoop dat eentje van hen zich over mij zal kunnen ontfermen…”
Over de voorbereiding op de rol: “Uiteraard heb ik de tekenfilm een paar keer gezien, maar omdat we nu een nieuwe versie brengen en een eigen draai aan het originele verhaal willen geven, probeer ik er ook niet teveel aan vast te houden. Daarnaast heb ik op YouTube eerdere musicalversies bekeken, kwestie van goed te weten wat ik wel en niet wilde brengen.”
Over Belle zelf: “Belle was de eerste feministische Disney heldin, mijn Belle is ook zo. Het is een rol waarin ik me herken: ik ben ook nieuwsgierig en probeer me ook niets aan te trekken van wat anderen denken. Ze is onverschrokken -anders loop je niet zomaar een eng kasteel binnen- en haar nieuwsgierigheid wint het altijd van haar angst. Dat vind ik wel een leuke eigenschap. Verder heeft ze ook nooit een oordeel over mensen, wat erg mooi is. Zo komt ze er op een moment achter dat Beest niet kan lezen en heeft ze iets van ‘oké, maakt niet uit, ik zal wel voorlezen’. Ze is gewoon een leuk buitenbeentje!”
Over haar favoriete Belle look in de tekenfilm: “Zonder twijfel de rode cape met bonten rand, die ze in de tuin van het kasteel draagt. In deze productie vind ik de look van Babette heel cool: erg strak met pluimen rond de voeten. De kostuums van de ‘objecten’ vind ik sowieso steengoed.”
Over haar favoriete scène in de musical: “Kom Erbij met Lumière, hét grote fuifnummer van de show. Ik hou van grote scènes met de volledige groep, waar je niet weet waar je moet kijken en je zelfs de dertigste keer dat je hem uitvoert nog nieuwe dingen ontdekt!”
(Beeld: Saverice)
