In 2021 stellen wij alvast een nieuw goede voornemen op: wat als je dit jaar enkel duurzaam speelgoed schonk?
Geboortecadeau, eerste verjaardag, Sinterklaas en Kerstmis: er is een baby in huis én in het leven van driekwart van mijn vriendinnen, en dat betekent dat er plots opvallend meer pakjes circuleren. Toegegeven: ik wachtte al jaren op het perfecte excuus om uren in een speelgoedwinkel te mogen rondhangen, maar ben de laatste maanden wel gaan beseffen dat niet alle speelgoed even onschuldig is. Meer zelfs: de speelgoedindustrie scoort bitter laag op het vlak van ecologie, duurzaamheid en zelfs veiligheid, maar weinig ouders die zich daarvan bewust zijn. Nochtans bestaan er heel wat leuke, stijlvolle en milieuvriendelijke alternatieven. Enkele tips bij het cadeaushoppen:
Rubberen speelgoed
Ga voor jezelf eens na hoeveel plastic er in de kinderkamer rondslingert. Veel? Geen wonder: 90% van al het speelgoed ter wereld is gemaakt van plastic, het meeste is na één jaar al stuk én eindigt vroeg of laat op stortplaatsen, in afvalverbrandingsovens (hallo gifwolk!) of in de zeeën. Plastic wordt ook met tal van gifstoffen behandeld vooraleer het als “veilig” speelgoed kan worden gelabeld, zo bestaan veel poppen bijvoorbeeld uit PVC, een harde stof die zachter wordt gemaakt aan de hand van schadelijke weekmakers (ook wel ftalaten genoemd). Die laatsen hebben een hormoonverstorende werking op verschillende vitale organen. Plots wordt het heel wat minder schattig wanneer je kind op het hoofd van zijn of haar pop sabbelt. .. Eén van de meest bekende ervan is bisphenol A, beter bekend als BPA. Niet alle weekmakers zijn even giftig, maar gezond kan je ze zeker niet noemen. Als je dan toch voor plastic speelgoed wil gaan, koop je er dus best met een BPA-vrij logo. En ruik er even aan: vreemd, chemisch luchtje? Laat het dan zeker links liggen!
Een gezonder en ecologischer alternatief is het gebruik van natuurlijk (dus niet synthetisch!) rubber. Dat laatste wordt gewonnen uit de latex van de rubberboom, er komt dus geen fossiele brandstof bij kijken, en is biologisch afbreekbaar bij blootstelling aan zonlicht, frisse lucht en vocht. Waar het gemiddeld tien jaar kost om een rubberen speeltje te laten verdwijnen, kan dat tot 1000 jaar duren voor een plastic variant. Overtuigd? Bij deze speelgoedlabels kan je alvast terecht voor natuurlijk rubber:
HEVEA
Hevea maakt fopspenen, knabbelspeeltjes en badspeelgoed op basis van natuurlijk rubber. Wist je dat plastic speelgoed in warm badwater vaak chemische stoffen lost? En dat heel wat badspeeltjes vanbinnen propvol schadelijke schimmels zitten? Het water dat erin vloeit, blijft immers hangen en is een broeihaard voor bacteriën. Het Deense bedrijf werkte daarom aan speelgoed uit één vorm, zonder gaatjes langswaar bacteriën binnen kunnen. Resultaat: dit is één van de meest hygiënische gamma’s badspeeltjes op de markt. Alle papieren packaging is gerecycleerd of draagt het FSC keurmerk, wat betekent dat het afkomstig is uit een ecowoud, waar waar de menselijke tussenkomst zoveel mogelijk wordt beperkt om een natuurlijk ecosysteem te onderhouden. Verder investeert Hevea in een programma om haar afgedankte producten, zoals oude fopspenen, te recycleren.
TIKIRI
Dit label uit Sri Lanka gebruikt enkel natuurlijke materialen zoals organisch katoen en natuurlijk rubber en probeert haar ecologische voetafdruk zoveel mogelijk te beperken door zowel sourcing als productie op dezelfde plek te verzamelen. Alles wordt met de hand gemaakt in een lokaal atelier. Tikiri geldt als moederbedrijf voor drie sublabels: poppenmaker Bonnika, Goodnight Wildwood en Meiya & Alvin. Bij Bonnika kan je terecht voor veilige stoffen poppen en, speciaal voor de allerkleinsten, een reeks mini knuffelpopjes met rubberen hoofdje. Je hoeft je dus geen zorgen te maken als je baby erop sabbelt.
SOPHIE LA GIRAFE
Een grote klassieker is Sophie La Girafe, een speeltje dat bijna zestig jaar geleden ontstond en nog steeds volgens dezelfde, artisanale methoden wordt vervaardigd in de Franse Alpen. Ook de nieuwere modellen uit het gamma bestaan uit 100% natuurlijk rubber.
Bioplastic
Rubber is een goed natuurlijk alternatief, maar ook biotechnische kunststoffen zijn in opmars. Die laatsten worden niet langer gemaakt uit vervuilende aardolie, maar uit natuurlijke resten van andere industrieën. Bij de productie van deze stoffen komt veel minder CO2-uitstoot kijken en dat maakt ze een pak duurzamer. Mispak je er echter niet aan: het blijft wel degelijk een vorm van plastic en is niet biologisch afbreekbaar! Denk dus toch twee keer na over de levensduur van het speelgoed dat je koopt: zorg dat het lang in je eigen huishouden kan meegaan en doneer het na bewezen diensten aan organisaties zoals Moeders voor Moeders.
HEMA
Hema probeert al een tijdje haar speelgoedaanbod te verduurzamen en komt dit jaar met een collectie uit bioplastic op de proppen. In dit geval gaat bet om plastic op basis van overschotten van de suikerrietplant.
BIOBUDDI
Biobuddi maakt bouwblokken uit de resten van de suikerrietplant. Het Nederlandse bedrijf is bekend om haar leuke bouwsets voor de allerkleinsten en trekt de milieuvriendelijke lijn ook door in haar packaging, dat door het FSC werd goedgekeurd.
Houten Speelgoed
Met hout zit je beter dan met kunststof, maar ook hier zijn er gradaties. De mate en stoffen waarmee het bewerkt werd, speelt een belangrijke rol, net als de manier waarop het hout gewonnen werd. Bamboe scoort bijvoorbeeld goed op duurzaam vlak aangezien het één van de snelst groeiende houtachtige planten ter wereld is, maar stel wel duidelijk de vraag hoe het geteeld werd; als er andere bossen voor moesten sneuvelen, is het weinig ecologisch. Let op de keurmerken op het speelgoed om te achterhalen of het hout afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen (FSC), al dan niet gerecycleerd werd, enzovoort. Verder moet je ook goed checken met welke materialen het hout werd beschilderd en eventueel gelijmd: je zou verrast zijn hoeveel giftige stoffen loskomen in combinatie met speeksel. Probeer producten uit massief hout te selecteren, het liefst onbeschilderd of met natuurlijke wax bewerkt. Deze labels maken alvast duurzame speeltjes uit hout of andere plantaardige materialen:
PLAN TOYS
Van badspeeltjes via poppenhuizen tot loopfietsen: bij Plan Toys vind je een uitgebreid gamma speelgoed voor alle leeftijden. Het label was één van de eerste “groene” speelgoedfabrikanten en produceert op basis van rubberhout en resthout. De verpakkingen zijn recycleerbaar en voor alle “extra” stoffen, zoals inkt en lijm, werd voor milieu- en kindvriendelijke varianten geopteerd.
HAPE
Hape is één van ’s werelds grootste producenten van houten speelgoed en maakt daarbij gelukkig gebruik van duurzaam geteelde bamboe. In het hele productieproces werd gelet op een minimum aan schadelijk restafval en waterverspilling, en ook wat packaging betreft is de impact beperkt.
3. Gerecycleerd speelgoed
Er zijn ook fabrikanten die het over een andere boeg smijten en hun ding proberen doen met de gigantische berg restafval die onze planeet bedreigt. Plastic recycleren zonder daarbij nog meer schadelijke stoffen vrij te maken, is niet altijd eenvoudig, maar sommige labels slagen er wonderwel in. Twee merken om te onthouden:
GREEN TOYS
Green Toys vist in de gevreesde plastic soup om 100% gerecycleerd speelgoed te maken. Daarvoor worden vooral oude melkflessen, maar ook yoghurtkopjes en ander plastic restafval aangewend. Het Amerikaanse label maakt gebruik van natuurlijke kleurstoffen, zoals soja inkt, om haar producten af te werken en van gerecycleerd karton en PET-flesjes voor de verpakkingen.
ECOBIRDY
Toegegeven, deze is eerder leuk voor mama’s: Ecobirdy maakt leuke kindermeubeltjes uit afgedankt plastic speelgoed. Het Antwerpse label combineert die duurzame aanpak met een opvallend leuke design look en investeert actief in de zoektocht naar plastic recyclage. Zo bestaan al haar producten uit Ecothylene, een innovatief materiaal, ontwikkeld door EcoBirdy zelf, dat het gerecycleerde plastic van kleur scheidt. Daarnaast ijvert het ook voor meer bewustwording over de vervuilende speelgoedindustrie aan de hand van een leuk verhalenboek en een educatief programma.
4. Webshops
We lijstten hier enkele duurzame speelgoedlabels op, maar er bestaan er nog heel wat. Deze webshops specialiseren zich in de verkoop van veilig en milieuvriendelijk speelgoed, neem alvast hier een kijkje: Littlethingz.be , Blabloom.be, Fairplace.be, en Speelgoedkiki.be.
Meer tips voor en van jonge moeders? Check zeker deze lijst must-reads en ontdek welke cruelty-free verzorgingsproducten lief voor je baby én het dierenrijk zijn.
