Als overtuigd ecologist trekt Stella McCartney fel van (vegan)leer om de mode- en de rest van de wereld van haar groene gelijk te overtuigen.
We ontmoeten Stella McCartney in de nasleep van het winterdefilé afgelopen maart en het staatsdiner bij de Franse president Macron en first lady Brigitte. Een officieel onderonsje met een honderdtal ontwerpers in het presidentieel paleis in Parijs. “Ik had niet verwacht dat ik zoiets leuk zou vinden”, geeft Stella toe. “Het ligt niet echt in mijn aard om met collega-designers te socializen. De avond begon heel stijf en ceremonieel, maar uiteindelijk kwam er toch wat schwung in. Op het einde was ik zelfs tequila aan het drinken met monsieur Macron.”
Bonne vivante, genereuze vriendin, gerespecteerd ontwerpster, overtuigd ecologist: Stella McCartney is het allemaal. Ze staat voor het eerst écht op eigen benen sinds ze begin dit jaar vijftig procent van haar aandelen overnam van de Kering Group. “De zaadjes die ik bij Kering heb geplant, komen nu eindelijk tot bloei”, vertelt ze. “Ze zijn in ieder geval veel meer open-minded geworden op het vlak van ethisch en ecologisch ondernemen.”
Genders unite
Afgelopen winter toonde je voor het eerst vrouwen- en mannencollecties samen? Welke sfeer wou je creëren?
“Het was voor mij en mijn team een ongelooflijke challenge om beide genders in een defilé te verenigen zonder dat het geforceerd overkwam. Twee seizoenen geleden lanceerden we de mannenlijn en voor het eerst vullen de twee collecties elkaar aan. De timing was perfect, het voelde erg natuurlijk. Tijdens de fittings wilden de mannen en vrouwen zelfs elkaars kleren proberen. Het ging van: ‘Mag ik jouw jas eens passen?’ en ‘Dan wil ik je trui wel even aandoen’. Bij Stella McCartney willen we niemand in een vakje stoppen. Mijn handelsmerk is maatwerk. Ik ben mijn modelabel gestart met de boyfriend jacket, die proberen we nu te vertalen naar een moderne mannenversie. Ik koop trouwens geregeld mannenpakken voor mezelf.”
Je moeder was een van de eerste vrouwen die tailor-made mannenpakken droeg van Tommy Nutter, de dandy avant-gardist van Savile Row. Op welke manier heeft zij jouw visie op vrouwelijkheid beïnvloed?
“Zowel mijn moeder als mijn vader hebben mij enorm geïnspireerd met hun gender-fluïde kleerkast: hun stijl vormt de basis van alles wat ik doe.
Als ik terugkijk naar mijn moeders kleerkast en haar op maat gemaakte mannenpakken ... En dan het beeld van mijn vader in zijn legendarisch podiumoutfits. Toen ik in zijn archieven dook, dacht ik even dat het mijn moeders kleren waren. Als je foto’s uit de jaren zeventig bekijkt, zie je een zachte, haast vrouwelijke touch in mijn vaders kleding. Dat was het beeld dat ik voor ogen had bij het ontwerpen van de mannenlijn. Ik wou mannen de kans geven om zichzelf uit te drukken. Ik wou beide genders laten blenden zonder een kant te kiezen.”
Ethische mode: een werk van lange adem
Je bent sinds de start van je label dé referentie voor ethisch bewustzijn in de mode. Heb je het gevoel dat de fashion industrie je voorbeeld volgt?
“Er is in ieder geval minder weerstand dan vroeger. Toen ik pas begon, werd mijn idealisme nogal minachtend bekeken. Maar ik ben koppig blijven volhouden. Ik kan op dat vlak geen compromissen sluiten. De twintigers van nu verwachten volledige transparantie in elk onderdeel van hun leven, ze eisen betrokkenheid, engagement. Dat is precies waar ik voor sta. Ik ben waarschijnlijk de enige die dit discours van bij de start heeft gevoerd. Ik wil de wereld wakker schudden. Iedereen moet weten hoeveel dieren er gedood worden, hoe groot de impact is op het milieu. Vandaag pakken steeds meer modehuizen uit met een ethische code, het is meer mainstream geworden. Hopelijk is de trend nu gezet en kunnen we effectief bewuster met de beschikbare grondstoffen omspringen en op een menswaardig productieproces overschakelen. Dat de mode-industrie haar verantwoordelijkheid opneemt, is een positief signaal.”
Waarom duurt het zo lang?
“Ik ben er al mijn hele leven mee bezig. De tijd tikt ongenadig, maar ik heb eindelijk het gevoel dat het de juiste richting uitgaat. Het enige wat ik kan doen, is hetzelfde verhaal blijven vertellen. Ik val misschien in herhaling, maar op het einde van de dag kan ik met een gerust gevoel gaan slapen. Gemoedsrust is mijn belangrijkste drijfveer. Maar het is een werk van lange adem om de mindset van de modewereld te veranderen. De lederindustrie is een machtige machine. Hun businessmodel is al decennialang op dode dieren gebaseerd. Ze staan er niet bij stil, ze stellen het systeem niet in vraag. Op dat vlak zal de volgende generatie volgens mij veeleisender zijn, dat hoop ik tenminste. Het tij is aan het keren. Van oudere klanten hoor ik vaak: ‘Ik hou van je ontwerpen, van je schoenen ...’ Wat op zich een geweldig compliment is. Maar bij de jongere generatie klinkt het toch vooral: ‘Bedankt voor wat je voor de mode-industrie betekent.’ Zij staan volledig achter mijn duurzame, diervriendelijke en mindful manier van zakendoen. Dat stemt me hoopvol.”
Materialen van de toekomst
Is het nog altijd even uitdagend om geen bont, leer, dierenhuid of pluimen te gebruiken?
“Ik vind het superfascinerend om samen met designers, architecten en productontwikkelaars uit San Francisco op zoek te gaan naar de technologieën van de toekomst. Ik ben enorm gefascineerd door de geschiedenis van de mode, maar de materiaalkeuze is zo beperkt. Het is niet alleen pure gemakzucht, maar vooral een aanslag op onze natuurlijke bronnen. Een gigantische verspilling van energie, water en plastic. Het hele productieproces moet dringend herbekeken worden. We hoeven niet zoveel water te verbruiken en zoveel dieren te doden. We moeten in de eerste plaats voor onze planeet zorgen. Na twee jaar van onderzoek en ontwikkeling stelden we tijdens de show de 100% vegan sneakers voor. Ze zijn volledig ecologisch geproduceerd, zonder dierlijke lijm of chemicaliën. Dat is pas innovatief design. En ze zien er nog cool uit ook.“
Wat vind je ervan dat zoveel ontwerpers nu stoppen met bont te gebruiken, pakweg tien jaar na jou?
“Dieren doden is barbaars en totaal overbodig. Het is me gelukt om een winstgevend businessplan te ontwikkelen zonder dierlijke materialen te gebruiken.
Niemand ziet dat mijn schoenen niet van suède gemaakt zijn en mijn tassen niet van leer. Vraag maar eens rond, niemand merkt het! Op grote schaal ethisch, creatief én kwalitatief ontwerpen volgens een model dat geen dieren doodt, kan wel degelijk rendabel zijn. Het is een immense uitdaging, maar niet onmogelijk. Ik ben supertrots op mijn team dat samen met mij blijft strijden. Ik hoop dat anderen mijn pad zullen volgen. Maar er zijn nog zoveel obstakels. Neem nu de bontindustrie ...”
Geloof je dat die zelfzucht uiteindelijk tot een collectieve verantwoordelijkheid zal evolueren?
“Mensen hollen voortdurend achter de laatste modetrends aan. Het moet alsmaar sneller om de fast fashion in stand te houden. Maar het systeem deugt niet. De mode-industrie zou in de eerste plaats respect moeten hebben voor de arbeiders die voor hen produceren. De modewereld moet niet alleen ethischer ondernemen, ook de consumenten moeten hun koopgedrag in vraag durven te stellen.”
Transcendente meditatie als geheime wapen
Iets anders: je zei ooit dat transcendente meditatie jouw redding is geweest. Waarom?
“Ik heb vier kinderen, ik ga elke dag werken ... Ik loop mezelf voortdurend voorbij. Transcendente meditatie is mijn manier om de pauzeknop in te drukken en mentale rust te vinden. De rest van de tijd ben ik altijd door mensen of dieren omringd. Meditatie heeft me door enkele moeilijke periodes in mijn leven geholpen. Ik ontdekte het via Bob Roth (meditatiecoach en auteur, red.) na het overlijden van mijn moeder. Ik neem het overal mee naartoe, als een geheim wapen in mijn achterzak. Ik mediteer het liefst ’s morgens vroeg, het moment waarop ik me meestal onrustig voel. Het is mijn vaste ochtendritueel geworden. Bob coacht ook mijn kinderen. Ik heb zelfs een meditatieprogramma opgestart voor mijn werknemers.”
Over #metoo en feminisme
Je ondersteunt al jaren initiatieven voor geweld tegen vrouwen, zoals de White Ribbon-campagne. Sinds #metoo laten vrouwen wereldwijd hun stem horen. Hoe kijk jij terug op de gebeurtenissen van de afgelopen maanden?
“Als vrouw en moeder van twee jonge dochters ben ik enorm geschokt en aangeslagen door alle gruwelverhalen van de laatste tijd. Maar anderzijds is het ook ongelooflijk hoopgevend, inspirerend en hartverwarmend om te zien hoe vrouwen van over de hele wereld zich massaal verenigen en met hun verhaal naar buiten komen. De beweging is niet te stoppen, het is pas begonnen. Miljoenen vrouwen in de wereld hebben nog niet gepraat. Maar het gaat ook over mannen: we moeten ze omarmen in plaats van ze te demoniseren. Nog een reden waarom ik dit seizoen enkele mannen op de catwalk stuurde: om de gemoederen te bedaren.”
Daarnaast ben je ook heel actief in de strijd tegen borstkanker. Je kiest altijd de kant van vrouwen, in elk aspect van hun leven. Beschouw je jezelf als een feminist?
“Het is niet aan mij om mezelf te definiëren. Maar ik neem die titel met plezier in ontvangst, hoewel ik liever had dat het woord niet meer bestond. Ik ben modeontwerper geworden om met vrouwen een open dialoog te kunnen voeren over wie ze zijn, wat ze voelen en hoe ze beter in hun vel kunnen zitten. Voor de kleerkast staan is voor veel vrouwen een confronterende ervaring. Kunnen bijdragen aan een positief zelfbeeld heeft iets nobels.”
Hoe zit het met je politieke ambities?
“De modewereld heeft nog een hele weg te gaan op ethisch en sociaal vlak. Ik ben nog lang niet uitgepraat.”
