Word ik grafisch vormgever, fitnessinstructeur of beide? Neem ik een vast lief of blijft het Netflix en chillen met Tinderdates? Wordt het na twee jaar tijd om een andere job te zoeken? Neem ik een leap year en zoek ik een stageplaats in Argentinië? Moet ik kiezen? Of houd ik mijn opties open? In een tijd waarin werkelijk alles kan, voelen we ons belemmerd door de eindeloze mogelijkheden.
Mijn vriendin Tess is altijd al een vrije geest geweest. Ik heb haar een paar maanden niet gezien en bij een mocha latte vraag ik haar of ze al een lief heeft. “Een lief?” lacht ze. Een paar, ja. Maar geen serieuze relatie. Ik heb Daniël, een producer uit de hiphopscene met wie ik een intense klik heb. We kunnen uren naar nieuwe artiesten luisteren in zijn studio. Ik heb Sam, een up-and- coming zanger die ik backstage leerde kennen op een festival in Berlijn. Hij is zo inspirerend, ik vind het heerlijk deel uit te maken van zijn entourage. En dan is er Johan, de cute barista van het koffiehuisje om de hoek. Hij komt na zijn shift soms langs en dan hebben we diepzinnige, hilarische conversaties tot in de vroege uurtjes. Voorlopig heb ik geen nood aan een relatie. Dat komt omdat ik behoor tot Generation Option. Tess vond deze term zelf uit, en maakte me zo attent op het feit dat we danig verschillen van onze ouders, zeker als het over werk en relaties gaat.
Generatie kiezen is verliezen
Generatie Y (geboren na 1983) en Generatie Z (geboren na 1996) staan anders in het leven. Alles draait om zelfontplooiing, zowel in onze vrije tijd als in onze carrière. De inhoud van een job is belangrijker dan het loon, de promotiekansen of het aantal vakantiedagen. Meteen na je opleiding een job zoeken en blijven tot aan je pensioen? Nee bedankt. Wie zichzelf wil ontplooien kan beter gaan jobhoppen. Een job moet immers een passie én een hobby zijn. Terwijl Gen Y nog enige stabiliteit wil en naast een uitdagende job ook streeft naar een huisje-boompje-beestje-scenario, maakt Gen Z meer radicale levenskeuzes. Tieners en prille twintigers zijn pragmatischer in hun toekomstvisie. In de huidige samenleving is aanpassen de norm, en dus verlaten we moeiteloos onze comfortzone. We staan flexibel in het leven en hebben niet meteen behoefte aan een vaste relatie of een vaste baan. Wel aan een job-op-maat met maatschappelijk belang en een lief waarmee we in het hier en nu gelukkig zijn.
Bindingsangst
Ervaringen maken gelukkiger dan materiële bezittingen, en om die reden wordt de aankoop van een eerste huis almaar uitgesteld. Een huis kopen zonder hulp van je ouders is tegenwoordig sowieso heel moeilijk, en hoe kan je nu al weten waar je de rest van je leven wil doorbrengen? Misschien vind je wel een job in het buitenland? We zijn wereldburgers en de landgrenzen vervagen. Als we al iets kopen, dan het liefst een tijdelijke woonst die past in onze huidige levenssituatie, en huren is nog aantrekkelijker. Temporary living, heet dat. Tieners zien hun toekomst zelfs in een coliving-gemeenschap met bijbehorende coworking space. Ideaal voor reizende zielen met freelancejobs.
Whatever, whenever
Het idee dat je levensweg al op je twintigste moet vastliggen is compleet achterhaald. We worden in onze zoektocht naar wie we zijn al lang niet meer bepaald door onze maatschappelijke achtergrond, klasse of religie. Aangemoedigd door onze ouders, die opgroeiden in tijden van economische bloei, zijn we positief ingesteld over onze eigen toekomst. Toch zien we de toekomst van de wereld en de samenleving niet zo rooskleurig in. Al onze persoonlijke opties staan open, maar wel in een realiteit die weinig houvast biedt.
Keuzestress
Al die opties brengen een hoop keuzestress en prestatiedruk met zich mee. Een enquête van de Vlaamse Jeugdraad toont aan dat maar liefst 60 procent van de jongeren vreest niet aan de hoge verwachtingen te kunnen voldoen. Vandaag wordt ons voorgehouden dat we alles kunnen doen en worden wat we willen, maar dat we verantwoordelijk zijn voor ons eigen succes. Slagen we er niet in ons ideaalbeeld te bereiken, dan is dat onze eigen schuld. We gaan geloven dat één verkeerde keuze ons professioneel en privé kan fnuiken, en dat verlamt.
Soms hebben we het gevoel dat er zo veel opties zijn dat we niet meer kunnen kiezen. Niet enkel carrièremogelijkheden, maar ook studierichtingen, hobby’s, reisbestemmingen en zelfs relaties bezorgen ons stress. Zullen we op naailes gaan of schrijven we ons in voor een cursus Russisch? Nemen we een fitnessabonnement of een tienbeurtenkaart hot yoga? Gaan we backpacken in Vietnam of roadtrippen in Canada? Gaan we door met swipen of wordt het tijd voor iets serieus? Het lijkt erop dat alle anderen hun zaakjes bij mekaar hebben, maar eigenlijk zitten we allemaal in hetzelfde schuitje. Tel daar die verrekte social media bij, en voor je er erg in hebt, denk je dat je achterop loopt.
Online fomo
’s Ochtends in bed door je Insta feed scrollen werkt eerder stresserend dan inspirerend. Nog voor jij een kop koffie op hebt, hebben anderen er al een sessie rooftop-pilates opzitten, de Kilimanjaro beklommen of een kind gebaard. En daar lig je dan je kostbare tijd te verdoen met scrollen. Hoewel Instagram en andere onlineplatforms een geweldige tool zijn om projecten te lanceren en ideeën op te doen, raken we er vooral door over-triggered. Fear of missing out evolueert dan snel naar frustratie en nog meer stress.
Check yo self before you wreck yo self
Hoe je die negatieve spiraal kan doorbreken? Besef dat er een verschil bestaat tussen negatieve en positieve vrijheid. Negatieve vrijheid is de overvloed aan keuzes die belemmerend werkt, omdat er geen beperkingen zijn. Positieve vrijheid is de ongedwongenheid om te doen wat je écht wil.
Ben je geblokkeerd door keuzestress? Denk dan terug aan wat je belangrijk vond als tienjarige. Voor je bezig was met je toekomst en voor je je liet beïnvloeden door social media. Wat deed je toen graag? Aan welke waarden hechtte je belang? Het klinkt wat zweverig, maar luister naar je innerlijke kind. Het zal je helpen de keuzes te maken die het best bij je persoonlijkheid aansluiten. Probeer intuïtief te handelen. Alles te rationeel overwegen kan je natuurlijke keuzeproces belemmeren. Denk niet te veel na over de mogelijke gevolgen, maar denk: “Wat maakt mij gelukkig?” en “Wie maakt mij gelukkig?”. En besef wat het allerfijnste is aan al die opties: valt de ene tegen, dan kies je gewoon een andere.
Flo (24) kiest voor tijdelijke jobs die haar gelukkig maken
“Ik heb een mooi diploma op zak. Ik heb vier jaar communicatiewetenschappen gestudeerd aan de universiteit van Leuven, maar meteen na mijn studies wist ik dat een klassieke 9-to-5-job niks voor mij is. Ik liep stage bij een gerenommeerd persbureau, maar herkende mezelf niet in de mensen die daar werkten. ’s Ochtends aankomen, computer aanzetten, werken tot de middagpauze, praten over verbouwingen, werken tot de koffiepauze, mails beantwoorden, computer afsluiten en weer de files naar huis trotseren. Ik ben blij dat ik die ervaring heb, omdat het me de duw gaf om eerst nog een beetje te gaan reizen. Uiteindelijk belandde ik in Parijs, waar ik vier maanden een fotograaf assisteerde. Terug in België werkte ik een tijdje voor een liefdadigheidswervingsfonds en organiseerde ik kleine events. Ik kies steeds voor projecten waarin ik slechts een paar maanden investeer. Ik vind het belangrijk dat ik nieuwe uitdagingen kan aannemen wanneer ik wil”.
Rob (20) ziet coliving helemaal zitten
“Nu betalen mijn ouders het kot waarop ik samenwoon met andere studenten architectuur, maar ook na onze studies gaan we samenwonen. Misschien zoeken we nog meer roommates, dat zal afhangen van de grootte van het huis. We zien dat niet als een tijdelijke oplossing om de kosten te delen. Het is logisch met velen samen te wonen, zo kan je ook makkelijk vertrekken als je een project in het buitenland hebt”.
Marine (27) is een ‘slasher’
“Ik ben grafisch vormgever slash artist manager slash onthaalmoeder. Ik hou van kindjes, maar ik denk niet dat ik zelf ooit een baby wil. Ik zorg er wel graag voor, vandaar mijn day job. In mijn vrije tijd deed ik de promo van een bevriende singer- songwriter, maar ik stop daar ondertussen zo veel tijd in dat ik er mijn bijberoep van gemaakt heb. Daarnaast ontwerp ik flyers en folders voor privé klanten, dus ik doe ook iets met mijn studies (lacht). Hoewel ik nu het vaakst in mijn kinderdagverblijf werk, kan ik nog niet zeggen wat de toekomst inhoudt. Alles blijft voorlopig mogelijk”.
