Boy meets girl en dan huisje, tuintje, boompje, beestje. Onze monogame maatschappij heeft het helemaal voor je uitgestippeld. Toch zijn er koppels die plaats hebben voor meerdere geliefden in hun leven.
Polyamorie, zo heet de levenswijze waarbij partners open staan voor meer dan één liefdesrelatie, met een nadruk op openheid, eerlijkheid en respect voor alle betrok- ken partijen. Het is een way of life waar Ruben, Lara, Bo en Elias zich goed bij voelen. Ze praten vrijuit - maar niet altijd onder hun echte naam - over de liefde, het evenwicht en de rijkdom van een leven met drie.
JONGLEREN MET RELATIES
Voor Ruben was polyamorie van jongs af aan de weg. “Ik had thuis een vriendinnetje en eentje op school. In mijn studentenjaren leidde ik een dubbelleven als hetero en homo. Ik jongleerde met relaties en leerde hoe ik twee liefdes perfect kon scheiden.” Soms wisten de twee partijen van elkaars bestaan, soms niet. Het gebeurde ook dat hij een vriendin had, een jongen leuk vond en dan met hen beiden experimenteerde. Ruben volgde zijn natuurlijke drang en stopte zijn status nooit in hokjes. “Ik studeerde, had wisselende seksuele contacten en zat middenin de gayscene. Ik was jong, aantrekkelijk en voelde me net Alice in Wonderland.”
Schrijfster Lara Taveirne won de Debuutprijs 2015 met ‘De kinderen van Calais’ en schreef daarna ‘Hotel zonder Sterren’ en ‘Kerkhofblommenstraat’. In al die romans vind je polyamoreuze relaties. Taveirne pent de verhalen neer vanuit haar eigen ervaring: “Toen ik studeerde woonde ik samen met mijn lief en mijn beste vriend. Mijn lief vertrok naar de les en dan kroop ik in bed bij zijn vriend.” Het is zoals het personage Maria in ‘Kerkhofblommenstraat’ zegt: “Een vrouwenhart is groot genoeg, er kan meer dan één man in.” Hoeveel liefde heeft iemand te geven? Welke vormen neemt liefde zoal aan? Het zijn vragen en thema’s die terugkeren in het werk van Lara Taveirne. Ook geploeter beschrijft ze graag: hoe twee of drie mensen verschillende dingen verlangen, maar naar elkaar toe kunnen groeien.
Een vrouwenhart is groot genoeg, er kan meer dan één man in.
Bo Standaert, coördinator van Polyamory Belgium, herinnert het zich nog goed: “Mijn barbiepoppen hadden geen relatie voor het leven, ze waren serieel monogaam.” Bo definieert zichzelf als genderfluïde en was een tijdje monogaam, maar dat werkte niet. Pas toen die (Bo wil liever met het neutrale ‘die’ aangeduid worden dan met ‘hij’ of ‘zij’, red.) in een polyamoureuze relatie stapte, voelde die zich goed. Vandaag zet Bo zich in voor polyamorie door Belgische polyamoristen te verenigen.
DUBBEL GEFLANKEERD
Elias leerde zijn vriend dan weer kennen via zijn echtgenoot. “We waren pas getrouwd, maar er zat sleet op onze seksuele relatie. In alle openheid besloten we om daar iets aan te doen.” Ze schreven zich in op een datingsite en spraken af om met een van de kandidaten te gaan eten. Wat begon als een seksuele relatie groeide uit tot een liefdesrelatie. Hun nieuwe vriend had net zijn partner verloren na een relatie van twintig jaar. Hij heeft nu een latrelatie met Elias en zijn man – hij houdt het bewust wat vrijblijvend na zijn traumatische verlies.
Bij Lara is er soms ruimte voor een man, soms voor een vrouw. “Mijn man en ik vormen de kern. Hij is ontzettend vrijdenkend en we gunnen elkaar veel.” Toen ze pas moeder was geworden, voelde Lara zich eenzaam. Haar lijf stond volledig in het teken van de kinderen. Haar man haalde er toen zijn beste vriend bij om haar wat extra liefde te geven. Zo was ze langs twee kanten geflankeerd. Het omgekeerde gebeurt ook. Zo gaan ze samen met de ex van haar man op vakantie. Lara loopt dan hand in hand rond met de vrouw en manlief komt erachteraan met de kinderen. “Ik heb een enorm sterke band met haar. Ze kent mijn man door en door en deelt vanwege hun geschiedenis dezelfde waarden.“ Jaloezie is er niet. Lara vindt het net mooi, die afgebroken liefdesbanden die een nieuwe dimensie krijgen. Het zijn mensen in wie zij of haar man veel energie gestoken hebben en het zou jammer zijn om hen kwijt te raken.
Ruben leerde zijn man kennen via een fetisjdatingsite. Het eerste jaar hadden ze geen behoefte aan bijkomende relaties: “We waren gefocust op elkaar.” Na een tijdje stak de drang naar meer toch de kop op. Via het internet kwamen ze hun vriend op het spoor. Rubens man chatte al een hele tijd met hem en op een gegeven moment zei Ruben: “Schatjes, moeten we elkaar niet eens ontmoeten?” Hun vriend woonde toen in Letland. Ze vlogen erheen en op de luchthaven was het volgens Ruben meteen kletsboempatat. “We haalden amper de deur van zijn appartement.” Even later verhuisde de vriend naar België en trok bij hen in. Bo heeft momenteel één vaste partner, een vrouw. Daarnaast zijn er een aantal mensen in hun leven die méér betekenen dan gewone vrienden. “Maar ik plak er niet graag een label op”, voegt die er aan toe.
HET ABC VAN DE POLYAMORIE
Driehoek: drie partners met een onderlinge relatie
Metamour: het lief van je partner
Monopoly: de relatie tussen een monogaam en een polyamoreus persoon
Solopoly: een persoon met polyamoreuze relaties, die zijn/haar onafhankelijkheid onderstreept door alleen te wonen
V: wanneer iemand een relatie heeft met twee partners die geen relatie hebben met elkaar
VEILIGHEIDSDEKENTJE
Praktisch is het soms wat prutsen, met drie in bed/bad of op de zetel. “We lieten drie boxsprings aan elkaar zetten. In de zomer kan dat warm zijn en dan is het lotje trekken wie in het midden moet liggen”, gniffelt Ruben. Onderlinge jaloezie is er niet, tenzij een van hen naar een vierde kijkt. Seksueel vullen ze elkaar aan: Ruben is het haantje van de drie, zijn man en zijn vriend zijn wat liever.
Elias houdt het bed gescheiden: “Trio’s doen we eigenlijk amper. Dan valt er altijd eentje uit de boot. ” Als zijn man en zijn vriend seks hebben, blijft hij op de achtergrond. Al weet diegene die niet meedoet wel altijd dat hij welkom is.
Bo: “Als je jaloezie voelt, verwelkom het gevoel dan als een oude vriend en ga ermee aan de slag: wat zit er scheef in je relatie? Ligt het aan je partners of aan jezelf en je onzeker- heden?” Monogamie biedt vaak een soort veiligheidsdekentje om lastige gevoelens mee te bedekken. In een polyamoreuze relatie moet je duidelijk communiceren.
Lara lag al met drie in bed, maar het kwam niet tot een ménage à trois, omdat zoiets de kern tussen haar en haar man zou stukmaken. Makkelijk is het wel, met drie mensen in huis. Zo was er altijd iemand om de baby vast te houden. Ook in de keuken gaat het vooruit. De eerste die thuiskomt, begint te koken. “En met drie verschillende kookstijlen eet je heel gevarieerd”, zegt Ruben. “De afwas is ook sneller gedaan”, beaamt Elias.
“Bij polyamorie valt er heel wat druk weg”, voegt Bo toe. “In een monogame relatie moet je alles zijn voor je partner: een maatje, een bedpartner, een adviseur. Een derde persoon in de relatie neemt die druk weg.”
In een monogame relatie moet je alles zijn voor je partner: een maatje, een bedpartner, een adviseur. Een derde persoon neemt die druk weg
Op hotel gaan, dat vraagt wat organisatie. Vaak eindigt er eentje op het krakkemikkige uitvouwbed of is het kingsize bed net niet breed genoeg voor drie. Airbnb brengt tegenwoordig soelaas. Ook een tête-à-tête op restaurant eindigt in een stoelendans als je met drie bent. Elias: “Op onze vaste adresjes kennen ze ons. Als ik bel vragen ze steevast of we met twee of met drie komen.”
RUZIE TOT DE 3DE MACHT
Het leven met drie is een verrijking. Je vult elkaar op alle vlakken aan. Elias is de stille thuis: “De andere twee zijn babbelaars, die samen uren zitten te kletsen. Vaak weet ik niet eens waarover.”
“Ik ervaar het als een extra getuige van mijn leven”, zegt Lara. Ze wil dat iemand de moeite ziet die ze voor haar kinderen doet. Daarom schrijft ze ook: ze wil dat mensen meekijken in haar gedachten.
Ruzie maken met drie, dat is een pak moeilijker. Als je een koelkast of een auto gaat kopen, is een compromis vinden soms lastig. “De mening van twee partners kun je niet zo gemakkelijk manipuleren. Met twee geef je soms toe, maar nu? Je wordt verplicht om voor je mening uit te komen”, weet Ruben uit ervaring.
Een derde dient neutraal te blijven, vindt Elias. “Anders wordt er snel partij getrokken.” Net goed,” brengt Ruben in, “want die derde kan bemiddelen.” Je zit in elkaars harten en kent elkaar goed, dus overleg ligt binnen handbereik.
Bo: “In een relatie met drie ben je je meer bewust van het feit dat je partner kan vertrekken, net omdat hij of zij nog andere partners heeft. Je partner blijft bij jou om wie je bent, niet omdat het gemakkelijk of comfortabel is. Dat kan voor onzekerheid zorgen.”
EN WAT ZEGT DE FAMILIE?
Met kerst aanschuiven voor de rosbief van de bomma zit er niet voor iedereen in. Om de lieve vrede te bewaren, houdt Elias de situatie verborgen voor zijn familie. Vrienden confronteert hij wel met zijn levenswijze, door met drie op feestjes te verschijnen. Tegenwoordig krijgen ze drie uitnodigingen voor trouwerijen en vernissages. Toch zijn de reacties wisselend: “Sommige mensen hebben God en de pastoor nodig in hun leven, anderen bedenken zelf hun regels. Niet iedereen staat met dezelfde filosofie in het leven.”
Lara sleepte manlief en het lief mee naar familiefeesten, waar men ervoor openstaat, zolang ze zien dat Lara geen dingen van haar man verwacht die het evenwicht zouden verstoren. Dan zouden ze ingrijpen.
Ruben zag z’n polyamoreuze relatie onlangs op de klippen lopen. Hij, zijn man en hun vriend gingen elk hun weg. Dat bracht de bedenkingen van buitenstaanders boven: “Ruben, dat was nu toch wel speciaal.” Maar als de kans zich nog eens voordoet, stapt hij er weer in mee. “Polyamorie is een meerwaarde en een aanrader, op voorwaarde dat er een sterk wederzijds vertrouwen is. Doe het gewoon, laat je niet beknotten door maatschappelijke verwachtingen.” Meerdere mensen die je leven en je hart vullen met liefde, Ruben kan zich niets mooiers inbeelden: “Alleen oud worden en vereenzamen is mijn grootste angst.”
Polyamorie is een meerwaarde, laat je niet beknotten door maatschappelijke verwachtingen.
Ook Lara is bang om eenzaam te eindigen. Lang dacht ze dat liefde en intensiteit hetzelfde waren. Maar er hoort ook pijn en ellende en uitputting bij. Ze verlangde vroeger vooral naar intensiteit en kon zich er moeilijk bij neerleggen dat een relatie één op één was. Ze heeft veel aandacht nodig, ook uit onzekerheid. “Ik heb echt niet genoeg aan één man.”
De maatschappij is een pak milder geworden voor polyamorie omdat het steeds vaker voorkomt in de media, ervaart Bo. “Maar ik lees geen commentaren onder artikels over polyamorie, zo slim ben ik wel.”
Uit respect voor de privacy werden sommige namen veranderd.
MEER LEZEN/KIJKEN?
'Hotel zonder sterren', Lara Taveirne, Prometheus
Een oprecht boek over een tragische liefde die na jaren weer een kans krijgt. Hoofdpersonage Larissa fladdert polyamoreus door het leven. Ze leeft in haar jonge jaren samen met twee mannen in een commune. De boel ontploft, maar jaren later, na een huwelijk waarbij ze regelmatig vriendjes mee naar huis neemt, zet ze de stap om Andreas opnieuw in haar leven binnen te laten.
'Het monogame drama', Simone Van Saarloos, De Bezige Bij
Een filosofisch pamflet over onze monogame maatschappij en een pleidooi voor meer vrijheid en openheid in onze relaties. Verschillende mensen liefhebben en het spelkarakter van de liefde bewaren, het moet volgens Simone kunnen.
Serie: 'You Me Her' op Netflix
JackenEmma’shuwelijkzitinhetslop.TotescorteIzzyhunhelebestaanopzijn grondvesten doet daveren en de drie in een amoureuze relatie verwikkeld raken. Ondertussen zijn er al drie seizoenen te zien.
Docu: ‘Louis Theroux’s Altered States: Love without Limits’
Louis Theroux reist af naar Portland, Oregon, Amerika’s seksueel meest tolerante stad, om er onderzoek te doen naar polyamoreuze relaties. Te zien op vrt.nu.
