Bacteriën. Bij het woord alleen al krijg je de neiging om te beginnen schuren en schrobben. De microscopisch kleine wezentjes hebben dan ook een slechte reputatie: we associëren ze met ‘vuil’. Ten onrechte: ze zijn onmisbaar voor je gezondheid en een mooie huid.
Kwart over zeven, de wekker gaat. Het dagelijkse ochtendritueel kan beginnen. Tijd om de kraan van de douche open te draaien, je lijf in te zepen, je haar goed te laten schuimen met shampoo, je oksels stevig schoon te wrijven, met de spons tussen je tenen te gaan, je tanden te poetsen, een gezichtsreiniger aan te brengen en nog een wolkje parfum te spuiten. En dan ben je eindelijk fris als een hoentje, klaar om de buitenwereld te trotseren. ’s Avonds begint het hele ritueel van voren af aan. Deze keer om de stress weg te spoelen en komaf te maken met het vuil van uitlaatgassen, sigarettenrook of airco dat zich tijdens de dag op je huid heeft vastgezet. Wassen, make-up verwijderen, een reinigingsproduct aanbrengen en de huid scrubben, om dan tussen de lakens te glippen, brandschoon van top tot teen.
Al van jongs af aan krijgen we ingeprent hoe belangrijk het is om ons te wassen, lekker te ruiken, ‘proper te zijn op onszelf’. Alleen: dat idee van absolute zuiverheid is een illusie. Mensen met smetvrees kunnen het volgende wist-je-datje maar beter niet lezen: het menselijk lichaam bevat zo’n honderdduizend miljard micro-organismen, waaronder tientallen miljarden bacteriën, microben, schimmels en virussen. In feite hebben we zelfs meer bacteriën dan cellen. Al die microscopisch kleine wezentjes zitten in ons lichaam. In onze organen, maar ook in en op onze huid. Voor je een paniekaanval krijgt: die huidflora is absoluut essentieel. Zonder bacteriën geen mooie en gezonde huid!
DE MICROBIOTA: FINGERPRINT VAN DE HUID
“Voor sommige bacteriën hoef je helemaal niet bang te zijn”, zegt professor Jan Gutermuth, diensthoofd Dermatologie in het UZ Brussel. “Allerlei micro-organismen maken deel uit van het menselijk lichaam, en vele hebben helemaal geen schadelijke gevolgen. Van bij je geboorte krijg je een ‘huidmicrobiota’ mee (zie kader, red), die bij je blijft tot je sterft. Die microbiota bestaat bij iedereen voor ongeveer 70% uit dezelfde basisbacteriën. De andere 30% zijn bacteriën die eigen zijn aan je lichaam en die je kunt linken aan je leeftijd, je genen en omgevingsfactoren. Ze vormen als het ware je fingerprint, een persoonlijke handtekening.” Wanneer je bijvoorbeeld de huidflora van baby’s analyseert, dan weet je meteen of ze geboren werden via de natuurlijke weg of via een keizersnede. In het eerste geval vind je op hun huid vooral sporen van de vaginale microbiota van de moeder, in het tweede geval van de huidmicrobiota. Aan de bacteriën kun je ook de levensstijl en eetgewoontes van iemand aflezen, en zelfs of die een huisdier heeft. “Mensen met een goede gezondheid leven in harmonie met de bacteriën in en op hun lichaam. De microbiota interageren constant met het immuunsysteem. Ze versterken het zelfs. Je zou de goedaardige bacteriën kunnen vergelijken met een klein leger dat een gebied bezet. Hun aanwezigheid verhindert dat de bad guys zich daar komen vestigen. En als er een aanval is, sturen ze een waarschuwingssignaal.” Je mag de bacteriën dus zeker niet elimineren. Integendeel!
ZIJN WE DAN VERKEERD BEZIG?
We horen en lezen het al jarenlang: een mooie huid is een propere, cleane, zuivere huid. En dus hebben we de beautyroutine van onze Aziatische zusters overgenomen: we wassen ons zowel ‘s morgens als ‘s avonds, maken onze huid (drie)dubbel schoon en scrubben zelfs twee of drie keer per week. Maar wat als dat meer kwaad doet dan goed?
“Dat we onze huid meer dan één keer reinigen en overmatig scrubben getuigt van een gebrek aan kennis van de fysiologie van de huid. Ze is een complex orgaan, een echt ‘ecosysteem’ dat stoffen aanmaakt die de flora voeden. Omgekeerd produceert de huidflora ook stoffen die nuttig zijn voor de bescherming en de gezondheid van de huid. Ze kunnen niet zonder elkaar en vertonen een precair evenwicht dat je beter niet verstoort met agressieve handelingen of producten. Wanneer je twee tot drie keer of zelfs vaker per etmaal je huid zuivert, wat verwijder je dan eigenlijk?”, zegt Edouard Mauvais-Jarvis, Directeur Wetenschappelijke Informatie en Milieu bij Dior. “Té hygiënisch zijn is niet goed”, vindt ook professor Jan Gutermuth. “Dat we onze handen, lichaam en gezicht verschillende keren per dag wassen, heeft meer te maken met sociale omgangsregels dan met gezondheid. In onze leefomgeving staan we niet bloot aan het soort gevaar dat meervoudige reinigingsbeurten rechtvaardigt. Integendeel, op lange termijn bestaat de kans dat we de zuurbalans verstoren (zie kader, red) omdat we de barrièrefunctie van de huid verzwakken. Op die manier ontstaan er problemen waar er oorspronkelijk geen waren.” Een huid met een onevenwichtig microbiota raakt snel geïrriteerd en weet zich niet langer te beschermen tegen schadelijke invloeden van buitenaf.
AANGEPASTE PRODUCTEN
Mogen we ons gezicht en ons lijf dan helemaal niet meer wassen? Natuurlijk wel! Maar een beetje gas terugnemen kan geen kwaad. Sommige dermatologen raden aan om minder frequent te douchen, of om alleen die delen van je lichaam dagelijks te wassen die de neiging hebben om te beginnen ruiken. Ook aangepaste douchegels gebruiken, verdient aanbeveling. Wat je in elk geval moet blijven doen, is je make-up verwijderen en de huid van je gezicht ‘s avonds grondig reinigen zodat er geen make-upresten en onzuiverheden op je huid achterblijven, die poriën verstoppen en imperfecties doen ontstaan. ’s Morgens ga je gewoon over je gezicht met een wattenschijfje met daarop wat bloemenwater of lotion. Scrubben doe je hoogstens één keer per week, met een product met fijne korrel om je huid niet te
beschadigen.
Onderzoek naar ons microbioom zit in de lift, en steeds meer cosmeticafabrikanten tonen er belangstelling voor. Dove doet dat al jaren en bracht ook reeds producten op de markt die de huidflora respecteren. De douchegels van het merk bevatten geen sulfaatreinigers of schuimmiddelen, en bezitten een neutrale pH-waarde die de natuurlijke zuurgraad van de huid niet aantast. Ze zijn met andere woorden niet-agressief, reinigen op een zachte manier en zorgen ervoor dat je niet alle lipiden van je huid verwijdert. Zelfs bij dagelijks gebruik houden de producten van Dove het microbioom van de huid in balans. Uit onderzoek blijkt trouwens dat er een verband is tussen een onevenwichtig huidmicrobioom en aandoeningen zoals eczeem en atopische dermatitis. Daarom is het essentieel om cosmetica te gebruiken met respect voor de huidflora. Anders doe je meer kwaad dan goed.
Een andere pionier op dat vlak is Dior, een merk dat studies verricht naar het bacteriële genoom. Metagenomics heet dat soort onderzoek. “We deden verrassende ontdekkingen. Zo stelden we vast dat de huidflora verschillende functies heeft: de huid beschermen en voeden, maar ook veroudering tegengaan. Producten uit het gamma Life doen de goede bacteriën in het voordeel van de huid werken en zorgen voor een verhoogde productie van stoffen die de kwaliteit van de huid verbeteren’, zegt Edouard Mauvais-Jarvis.
Het is onmogelijk om de huidflora volledig te elimineren en ze is ook in staat om zich snel te herstellen. Onze huid is dus niet zwak, maar ze blijft toch vrij fragiel. Goed zorg dragen voor je huid, op de juiste manier, is dan ook essentieel. Ze is je grootste orgaan, en komt als eerste in contact met de buitenwereld. En vooral: je hebt maar één huid. Je zit dus maar beter goed in je vel.
8 MUSTS VOOR JE HUIDMICROBIOTA
In de douchegels van Dove zit onder meer stearinezuur, een voedend vet dat van nature in de huid aanwezig is en voor soepelheid zorgt. Zonnebloem- en sojaolie hebben beschermende functies die de huid zacht maken tijdens het wassen. Glycerine, een natuurlijk bevochtigingsmiddel dat vocht in de huid vasthoudt om snelle verdamping en droogheid te voorkomen. Via een test op de site dove.com kom jij te weten hoe respectvol jij met je huidmicrobioom omgaat. Diep voedende douchegel met 1/4 hydraterende crème, Dove, vanaf 3,49 € in supermarkten en drogisterijen.
- Gebruik zachte reinigingsproducten, geschikt voor de gevoelige huid.
- Vermijd formules met sulfaten: ze doen een product mooi schuimen, maar drogen je huid sterk uit.
- Was je met lauw water. In te warm water lost de natuurlijke olie van je huid op, waardoor ze kwetsbaar wordt.
- Douche niet langer dan 10 minuten en blijf niet langer dan 15 minuten in bad liggen. Zo voorkom je dat je huid rimpelt en uitdroogt.
- Kies zeep en douchegels met een neutrale pH-waarde, die de natuurlijke zuurbalans van de huid niet verstoren.
- Scrub hoogstens één keer per week. Vaker heeft geen zin.
- Gebruik geen desinfecterende producten. Die zijn agressief en zeker niet geschikt voor dagelijks gebruik.
- Ontspan je zoveel mogelijk. Het stresshormoon cortisol is schadelijk is voor de huid.
Shopping
