Superheroes Never Die blikt terug op een eeuw superhelden en de verborgen boodschap die zij, naast latexpakjes en maskers, met zich meedragen.
Superhelden. Hate them or love them, maar ze zijn tegenwoordig overal. Van de succesvolle Marvel franchise via de oneindige stroom X-Men films en het magistrale Joker: ook deze winter worden we geen latex, actiescènes en menselijke drama’s gespaard. Vooral dat laatste treedt steeds meer op de voorgrond en filmmakers laten de supermens van zijn meest kwetsbare kant zien. Niets is nog zwart-wit en een wereld van good guys versus bad guys lijkt niet meer te bestaan. Als die ooit al bestaan heeft trouwens; de expo Superheroes Never Die in het Joods Museum in Brussel laat aan de hand van 200 originele werken zien hoe het Amerikaanse stripverhaal zich al sinds haar prille begin vermengt met het tumult van de wereldgeschiedenis.
Weinigen weten dit, velen amerikaniseerden hun naam immers, maar heel wat bedenkers van superhelden waren joden. Superman, Captain America, Spiderman en The Avengers vloeien stuk voor stuk voort uit de pen van eerste of tweede generaties geïmmigreerde joden. Neem nu de Fantastic Four en X-Men bedenker Jack “The King” Lee, echte naam: Jacob Kurtzberg. Of Stan Lee, geestelijke vader van Spiderman, die in werkelijkheid als Stanley Lieber te boek stond. Waarom dit een significant detail is? Omdat zij met z’n allen, al dan niet bewust en al dan niet direct, thema’s als immigratie, sociale ongelijkheid, ontheemding en vervolging in hun werk inschreven. Superman die Adolf Hitler en Joseph Stalin eventjes op het matje roept, Wonder Woman die nazi’s in elkaar slaat of de X-Men die continu tegen de overheid moeten strijden omdat ze “anders” zijn.
Hoewel dat oorspronkelijk gecamoufleerd zat in een luchtig actiehelden jasje, veranderde de toon van de comic books na de Tweede Wereldoorlog en verschenen er grimmiger vertelsels, vaak in de vorm van zogenaamde graphic novels, die collectieve trauma’s een plaats probeerden geven. Zo ook het aangrijpende Maus van Art Spiegelman, een satire op de holocaust, dat als allereerste stripverhaal ooit een Pulitzerprijs won.
De expo laat zien hoe superhelden vandaag de dag nog steeds strijd voeren voor emancipatie en tegen ongelijkheid, of het nu op het vlak van gender, etniciteit of seksualiteit is. Lang stripverhaal kort: verrassend interessant en het leert je plots op een heel andere manier naar laserstraal schietende en gekke kostuums dragende mannetjes kijken.
De expo loopt nog tot en met 26 april 2020 in het Joods Museum Brussel.
Emancipatie en identiteit zijn trouwens thema’s die overal opduiken. Sommigen gebruiken superhelden, anderen uiten het via hun kledij, ga dus zeker ook de prachtige tentoonstelling Textiel in het Verzet bezichtigen in Kortrijk.
Meer superheld(in)nen? Werk dit lijstje girl power movies af.
