Steeds meer mensen zwichten voor een vegetarische levensstijl, maar hoe maak je die overgang zonder je evenwicht en gezondheid te riskeren? Wij stelden de vraag aan een voedseldeskundige.
Sommigen smijten het over een andere boeg (zonder vlees dan) om gezondheidsredenen, anderen doen het uit zorg voor de ecologie, nog anderen met oog op dierenwelzijn: wat de reden ook moge zijn, zomaar in één keer vlees en vis uit je menu schrappen, is niet zonder gevolgen.
GENOEG CLICHES
Jà, het is perfect mogelijk om vegetarisch te zijn én in uitstekende fysieke staat te verkeren.
Vegetariërs schrappen elke vorm van vlees (wit, rood, als charcuterie of in een andere verwerkte vorm), maar ook vissen en schelpdieren uit hun dieet. In tegenstelling tot veganisten eten ze wel andere producten van dierlijke afkomst, zoals melk, eieren, honing en kaas. Zo’n dieet zet heus je gezondheid niet op het spel, integendeel: het is de uitgelezen kans om je eetgewoonten onder de loep te nemen en op een bewuster manier met voedsel om te gaan. Wat is het effect van wat je in je mond steekt, waar komt het vandaan en wat is de kost ervan op grotere schaal? Allemaal vragen die het waard zijn te stellen én je gezondheid ten goede zullen uitkomen.
Wat wel belangrijk is, is voor je ermee aan de slag gaat op bezoek te gaan bij experts: laat je algemene gezondheidstoestand onderzoeken en vraag hen wat ze je op basis van de resultaten zouden aanraden. Moet je extra ijzer innemen, op je cholesterol letten, meer koolhydraten opnemen, etc. Het zal je helpen een succesvolle overgang zonder al te veel neveneffecten te maken.
Jà, je kan tegelijk vegetarisch en erg sportief zijn.
Er zijn genoegen voorbeelden van atleten op topniveau, zoals Venus Williams, die geen vlees eten. Zolang je in goede gezondheid verkeert en op een evenwichtig eetpatroon kan rekenen -door je proteïnen uit ander voedsel te halen onder andere- is er geen enkel probleem om aan intensieve sporten te doen.
Néén, je brengt er je ongeboren baby niét mee een gevaar.
Wederom is het een kwestie van evenwicht: zolang je je op een gezonde, weldoordachte manier voedt en op de juiste manier medisch laat begeleiden om eventuele tekorten op te vangen (wat trouwens sowieso moet tijdens een zwangerschap), is er geen enkel probleem. Een vegetarische levensstijl kan trouwens ook voor kinderen. Tot hun eerste levensjaar vorm melk de enige vorm van proteïnen, waarna die beetje bij beetje wordt vervangen door dierlijke of plantaardige proteïnen. Ga zeker bij een expert te rade om het voedingspatroon van je jonge kindje te bespreken en geniet van alle gunstige effecten die het op hem of haar zal hebben!
5 gouden regels om vegetarisch te worden
Voedingsdeskundige Sarah Leprêtre deelt haar beste tips:
1. Laat een bloedtest afnemen om te controleren of je niet met bepaalde tekorten kampt
Dit is sowieso altijd een goed idee. Als je bijvoorbeeld een ijzer- of vitamine B12-tekort hebt, is het belangrijk om dat op te vangen met specifieke voedingssupplementen en/of voedingsmiddelen die er rijk aan zijn en toch binnen je nieuwe dieet passen. Dit is trouwens geen reden om er niet aan te beginnen, enkel een voorzorgsmaatregel om je interne evenwicht op te peppen en die balans op termijn ook te bewaren -je zal je er op alle vlakken beter door voelen. Weet dat een vleesrijk dieet, indien niet evenwichtig, evenzeer een bron van tekorten kan zijn!
2. Werk stapsgewijs
Deze is moeilijk: eens de beslissing genomen is, zou je het liefst van de ene dag op de andere abrupt stoppen met vlees en vis, maar dit zou wel eens in je nadeel kunnen uitdraaien. Om langdurig resultaat te zien én je goede voornemen ook te kunnen uithouden, wordt aangeraden in verschillende fasen te werken. Geen druk, geen strenge deadlines: het doel is om er te raken, ongeacht hoeveel tijd je lichaam daarvoor nodig heeft. At je elk dag vlees? Eet er dan een week lang “slechts” zes dagen op zeven, schrap het de daaropvolgende weken twee dagen lang van het menu, probeer dan eens een lang weekend, etc. Je bent er mentaal klaar voor, maar fysiek moet je immers ook kunnen volgen.
3. Eet wat je graag eet
In tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, is de vegetarische keuken opvallend rijkelijk en gevarieerd. Het is dus niet zo dat je zonder vlees geen enkele kans op Bourgondisch smullen meer krijgt, integendeel. Informeer je, proef en introduceer je favoriete vegetarische alternatieven zoals extra groentjes, eieren of peulvruchten stapje per stapje als vleesvervanger. Op die manier ga je de overgang niet met schaarste, striktheid en verveling associeren. Op basis van je ontdekkingen en persoonlijke voorkeuren maak je alvast een selectie van wat je later in grotere mate wil verorberen, door dit stapsgewijs aan te pakken gun je je lichaam en spijsvertering ook de tijd om zich aan deze soms nieuwe voedselelementen aan te passen.
4. Schakel hulp in
Het is absoluut normaal om moeite te hebben met de overgang, je moet immers gewoontes die er vaak al jarenlang in zitten “gebakken” plots uit je leven bannen. Heel wat mensen zijn immers opgegroeid met en leven verder aan de hand van het idee dat een evenwichtige maaltijd uit vlees, aardappelen en groenten bestaat. Het houdt niet alleen een andere manier van eten, maar ook van koken en boodschappen doen in. Bovendien is er ook het sociale aspect van een maaltijd te durven weigeren wanneer blijkt dat er toch vlees in zit. Je kan je alleen aan het avontuur wagen, maar uit ervaring blijkt dat informatie helpt; boeken, gespecialiseerde blogs, online recepten, YouTube filmpjes; internet is een goudmijn aan do’s & don’ts, leef je helemaal uit!
(Over die nieuwe manier van winkelen: er bestaan heel wat handige apps, zoals het vegetarische Graapz, die meteen ook voedselverspilling tegengaan, twee vliegen in één klap!)
Toch liever extra begeleiding? Een toegewijde voedseldeskundige bespaart je heel wat zoekwerk door meteen gericht voor jou informatie te verschaffen en je onderweg te helpen met kleine en grote hindernissen. Veel mensen denken te laat aan deze stap, zo bevestig Leprêtre: “in onze cultuur doen we aan oplossingsgericht denken, maar we vergeten soms dat je beter voorkomt dan geneest. Heel wat mensen komen bij mij terecht omdat ze in de problemen raakten bij de overgang, terwijl dat juist voorkomen kan worden door er samen de spreekwoordelijke tanden in te zetten.”
(Tussen haakjes: het is leuk om ook je niet-vegetarische vrienden eens te laten kennismaken met de levensstijl, door ze mee te nemen naar vegetarische burger restaurants bijvoorbeeld. Zo hoef jij niet altijd de zeurpiet te zijn die iets weigert en maken zij meteen ook eens kennis met iets anders.)
5. Luister naar je lichaam
Een verandering in je eetpatroon brengt vaker dan niet ook lichamelijke en psychologische veranderingen met zich mee. Luister naar je lichaam en ga af op de signalen die je krijgt. Als de overgang op een gezonde, evenwichtige manier verloopt en werd voorbereid, zou je in principe enkel gunstige effecten moeten voelen. Mensen met een gevoelige spijsvertering kunnen in het begin wat moeite ondervinden met de grotere portie groenten die ze te verwerken krijgen, maar meer dan dat zou het niet moeten zijn. Omgekeerd kan je met enkele serieuze neveneffecten te kampen krijgen en het is belangrijk die meteen aan te pakken:
- Intense, atypische vermoeidheid
- Een groter hongergevoel hebben, net als de nood om grotere hoeveelheden te eten om verzadigd te zijn
- Maagkrampen
- Hoofdpijn
- Moeilijkheden om in te slapen of juist om wakker te worden
- Etc
Krijg jij ermee te kampen? Het wijst erop dat iets niet optimaal functioneert. Laat een bloedonderzoek afnemen en bekijk met een arts en/of voedseldeskundige waar er iets moet worden bijgeschaafd om je beter te voelen.
