Borstkanker is de meest voorkomende kanker bij vrouwen. Naar schatting wordt ongeveer een vrouw op negen ermee geconfronteerd. De voornaamste risicofactor? Leeftijd. Minder dan 10% van de borsttumoren doen zich voor bij vrouwen jonger dan veertig. 75% wordt vastgesteld bij vrouwen boven de vijftig. De gemiddelde leeftijd van vrouwen die de diagnose borstkanker krijgen, is 61.
Leeftijd is echter niet de enige risicofactor. Erfelijke factoren (20 tot 30% van de borstkankers), genetische aanleg en levensstijl (vooral na de menopauze: alcohol, tabak, overgewicht, gebrek aan lichaamsbeweging) kunnen de ontwikkeling van een tumor in de hand werken. Ook mannen kunnen trouwens borstkanker krijgen. Het fenomeen blijft echter zeldzaam, slechts 1% van alle borsttumoren ontwikkelt zich bij mannen.
Preventie volgens leeftijd
De Franstalige 'Ligue contre le cancer' raadt vrouwen die niet tot een risicocategorie behoren aan om zich eens per jaar door hun gynaecoloog of huisdokter te laten onderzoeken We blijven erop hameren: 90% van de vrouwen bij wie borstkanker op tijd wordt ontdekt, geneest!
Tussen 25 en 49 jaar: Laat je huisdokter, gynaecoloog of vroedvrouw elk jaar een tastonderzoek van je borsten uitvoeren.
Tussen 50 en 74 jaar: Een tweejaarlijkse screeningsmammografie is aangeraden. Die wordt voor 100% door de ziekteverzekering betaald en de foto's worden door twee verschillende radiologen geanalyseerd. Eenmaal per jaar wordt ook een tastonderzoek aanbevolen.
Vanaf 74 jaar: Laat je huisarts of gynaecoloog jaarlijks een tastonderzoek uitvoeren.
Opgelet, komt borstkanker in je familie voor of heb je zelf al borstkanker gehad? Vraag je behandelende arts dan om een aangepaste opvolging.
Waarom niet eerder?
Omdat je een screening niet zomaar doet. Diverse onderzoeken plaatsen bijvoorbeeld vraagtekens bij screenings vanaf veertig jaar. Een aantal studies stelt dat het beter is om die twee tot drie jaar later te beginnen, zodat vrouwen in de perimenopauze niet uit de boot vallen. Maar er zijn twee hoofdredenen die voor een screening vanaf vijftig jaar pleiten. Ten eerste is "borstkanker voor je vijfenveertigste zeldzaam, terwijl hormonale impregnering de borsten ondoordringbaar en ondoorzichtig maakt. Hierdoor is het moeilijk om microcalcificaties op te merken, na de menopauze gaat dat gaat makkelijker", vertelt Dr. Séradour in Le Figaro.
Het risico op overdiagnose of een vals positief is dus vrij hoog, met alle lichamelijk en psychologische gevolgen van dien. Daarbij komt nog dat naarmate je vroeger met mammografieën begint, je ook meer risico loopt op kanker door de straling van die onderzoeken. Er wordt geschat dat hoe vroeger vrouwen met screening starten, hoe minder voordelen en hoe meer nadelen ze ondervinden.
Wanneer raadpleeg je een arts?
We willen het belang van zelfonderzoek benadrukken. Als je, ongeacht je leeftijd, tussen twee doktersonderzoeken door zelf bepaalde veranderingen opmerkt, dan moet je daar met je arts over praten. Over welke veranderingen hebben we het dan?
- Als je een bolletje of een verdikking opmerkt in de borst of onder een arm (oksel)
- Als de huid van de borst verandert: retractie, roodheid, oedeem, sinaasappelhuid
- Als de tepel verandert: retractie, verandering van de kleur, tepelafscheiding of -vloed
- Als de vorm van je borsten verandert
Hoe doe je aan zelfonderzoek?
Hoewel zelfonderzoek niet als een geldige screeningmethode wordt beschouwd, raden de overheidsinstanties ze wel ten stelligste aan. Zelfonderzoek kan helpen om een eventuele onregelmatigheid te ontdekken, waarna tot een diepgaander medisch onderzoek kan worden overgegaan. Zo ga je te werk: je gaat naakt voor de spiegel staan en tilt je armen op om te kijken of je misschien een verandering ziet.
Daarna ga je jezelf betasten. Dit gebeurt in drie stappen:
- Met de drie vingers van je linkerhand, betast je krachtig je rechterborst. Je begint aan de buitenkant en voert met je vingertoppen kleine cirkels uit terwijl je naar de binnenkant toe beweegt. Daarna ga je verder van links naar rechts en van boven naar onder.
- Tot slot controleer je onder je arm of je geen verdikking of abnormaal harde zone onder de huid voelt.
- Vervolgens druk je op de tepel om zeker te zijn dat er geen vocht uitkomt.
Die drie handelingen herhaal je met je rechterhand op je linkerborst. In Madame Figaro raadt gynaecologe Nasrine Callet aan om dit zelfonderzoek onder de douche te doen: "Dankzij het water en de zeep gaan de bewegingen vlotter en glijden je vingers natuurlijker over de huid." We geven ook de raad om je borsten bij voorkeur tijdens het eerste of eventueel het laatste deel van je menstruatiecyclus te betasten, maar zeker niet wanneer je je maandstonden hebt. Net voor je maandstonden zijn je borsten vaak anders. Ze zijn ook pijnlijker en laten zich moeilijker onderzoeken. Dit zelfonderzoek zou je minstens een keer per maand moeten uitvoeren, telkens op hetzelfde moment van de maand. De app Keep A Breast kan je hierbij helpen, hij leert je de juiste bewegingen en herinnert je aan je maandelijkse betastingssessie!
LEES OOK
Met deze beautyproducten steun je de strijd tegen borstkanker
Boost je immuunsysteem met dit superfood alfabet
Ondersteunende zorg die helpt om beter te leven met kanker
