Hormonen: ze gieren door je lijf en lijken vaak meer kwaad te doen dan goed, zeker wanneer ze niet in balans zijn. Maar hoe bevorder, bereik en behoud je een hormonaal evenwicht? Wij zochten het voor je uit.
Hormonen controleren een aantal cruciale functies van het vrouwelijk lichaam zoals de menstruatiecyclus, het metabolisme en de gemoedstoestand. Een hormonaal evenwicht ligt dus aan de grondslag van een goede gezondheid.
Dr. Yannick Van Durme, endocrinoloog bij het AZ West, licht toe welke hormonen van belang zijn: “In een vrouwenlichaam spelen voornamelijk de hormonen oestrogeen en progesteron, die worden aangemaakt in de eierstokken, en LH en FSH, die vanuit de hersenen vertrekken naar de eierstokken, een grote rol. Daarnaast hebben we als vrouw ook een kleine hoeveelheid van het mannelijke hormoon testosteron nodig om te kunnen functioneren.”
LEES OOK: Wat is het effect van de hersenen op onze huid?
De belangrijkste hormonen en hun functies:
- Oestrogeen speelt een cruciale rol in de menstruatiecyclus en is ook verantwoordelijke voor het reguleren van onze gemoedstoestand.
- Progesteron speelt een belangrijke rol bij een vroege zwangerschap.
- Het luteïniserend hormoon (LH) stimuleert de eisprong.
- Het follikelstimulerend hormoon (FSH) stimuleert de rijping van follikels in de eierstokken en de aanmaak van oestrogeen.
- Testosteron helpt het lichaam om vetvrije spiermassa te ontwikkelen, vet te verbranden en het libido te stimuleren.
- Het schildklierhormoon regelt je metabolisme en heeft invloed op je lichaamstemperatuur en gewicht.
- Cortisol - oftewel het stresshormoon - helpt bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel en het immuunsysteem. Te hoge cortisolspiegels kunnen echter nefast zijn en gevoelens van angst, paniek en depressie veroorzaken.
“Je hormonenhuishouding behelst een heel fijn samenspel tussen je eierstokken en hypofyse, die beiden hormonen produceren. Dat proces wordt binnen je lichaam minutieus geregeld maar kan verkeerd lopen en dan kan je symptomen krijgen. Naargelang de symptomen kan je vervolgens zelf merken dat je hormonen niet langer in balans zijn of kan dit blijken uit een medische test”, aldus Dr. Van Durme
Hoe merk je dat je hormonen niet langer in balans zijn?
Een onregelmatige menstruatiecyclus, hormonale acne en gewichtstoename kunnen symptomen zijn voor een hormonale disbalans maar dat zijn lang niet de enige. Dr. Van Durme geeft uitleg over de belangrijkste hormoonstoornissen en hun symptomen:
- “Een teveel aan testosteron kan hormonale acne maar ook overmatige beharing veroorzaken, bijvoorbeeld op de bovenlip, kin, armen, benen of tepels. Verder kunnen ook een vette huid en hoofdhuid een gevolg zijn.”
- “Tijdens je cyclus verschillen je hormoonspiegels van week tot week. De laatste week voor je menstruatie dalen de hoeveelheden oestrogeen en progesteron in je lichaam wat zowel lichamelijke als emotionele symptomen kan veroorzaken zoals gevoelige borsten of prikkelbaarheid. Dit fenomeen wordt ook wel omschreven als premenstrueel syndroom of PMS.”
- “PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom) is de meest voorkomende hormonale afwijking bij vrouwen en leidt tot een onregelmatige cyclus. Zo’n 5 à 10% van de vrouwen zou er last van hebben.”
- "Ook wanneer je schildklier niet optimaal functioneert, kan je last krijgen van cyclusstoornissen. Produceert je schildklier niet voldoende hormonen, dan kan je bovendien last krijgen van symptomen als gewichtstoename, vermoeidheid, haaruitval en droge huid. Werkt je schildklier daarentegen te snel, dan kan zich dat uiten in de vorm van hartkloppingen, gewichstverlies, prikkelbaarheid en insomnia.
Hoe zit het met de pil? “De pil bootst de vrouwelijke cyclus op een artificiële manier na. Er vindt dan geen eisprong plaats en de bloedingen zijn kunstmatig. Het progestageen en/of oestrogeen van de pil kunnen bovendien de mannelijke hormonen in het lichaam onderdrukken. Dat kan mogelijks leiden tot een energiedip, lager libido of minder drive.”
Heb je last van bepaalde symptomen? Dan kan je bij de huisarts, gynaecoloog of dermatoloog terecht voor een bloedafname en een eventuele behandeling.
Hoe breng je je hormonen opnieuw in balans?
De sleutel van een gezonde hormoonhuishouding is duidelijk volgens Dr. Yannick Van Durme: “Een gezonde levensstijl ligt aan de basis van een hormoonhuishouding in balans. Een gezond voedingspatroon en voldoende beweging zijn essentieel. Overdrijf niet met alcohol, zoet en vet eten, drink voldoende water en probeer stress te vermijden."
Tenslotte zie je de laatste tijd heel wat voedingssupplementen de kop op steken die een hormonaal evenwicht zouden bevorderen. "Dure onzin" volgens Dr. Van Durme: "Vitaminen zijn enkel nodig indien uit een bloedanalyse blijkt dat er een bepaald tekort is. Gezond en gewichtig eten blijft het belangrijkste. Ga te rade bij je huisarts of gynaecoloog en start nooit op eigen houtje met een vitaminekuur."
