Is ‘Goblin Mode’ (lui zijn voor gevorderden) gezond?

‘Goblin mode’ werd onlangs verkozen tot woord van het jaar door het zeer serieuze Oxford-woordenboek. Nog nooit van gehoord? De Engelse term betekent zoveel als ‘kobold modus’. En kobolds – of aardmannetjes – zijn dan weer de vieze, luie neefjes van de kabouters. Maar wat houdt goblin mode nu eigenlijk in ?

De term ontstond tijdens de pandemie en verwijst naar een nonchalante levensstijl, waarbij aanhangers van de trend in een smoezelig trainingspak over de sofa gedrapeerd liggen, naast (of op) de lege zak chips van gisteren. Het is een flagrante afwijzing van sociale basisregels, de vleesgeworden luiheid, aangedreven door een diepe, algemene vermoeidheid. De kobold - slecht gewassen en opgeslotenen zijn holwerd de perfecte mascotte voor de tijdsgeest. Is het een doorgedreven vermijdingsstrategie? Of post-pandemische existentiële vermoeidheid? Of een dikke foert aan alles en iedereen? Waarschijnlijk een beetje alle drie.

Hoe is het zover kunnen komen dat ‘goblin mode’ zelfs een van de meest prestigieuze woordenboeken ter wereld haalt? Erger nog, hoe komt het dat het zowat het credo van 2022 werd? Vorig jaar kozen lexicografen het woord ‘vax’ als woord van het jaar. Geen uitleg nodig. Dit jaar streden woorden als ‘metaverse’ en ‘#StandWith’ om de eerste plaats, maar het was uiteindelijk ‘goblin mode’ dat met de eerste prijs ging lopen.

“Mensen zeggen foert tegen een wereld van snelheid en prestatiedruk" - Vincent Cocquebert

Vleesgeworden luiheid ...

“Ongeveer 30 jaar geleden zijn we terechtgekomen in een samenleving die ik ‘de beschaving van de cocon noem’, op zoek naar troost, welzijn en gelijkgezinden,” legt socioloog en auteur Vincent Cocquebert uit. Goblin mode is misschien het woord van 2022, maar het fenomeen is zeker niet nieuw. We zien de voortekenen bij de brede bevolking al in de jaren 80. Het is de tijd van de gezellige stek in de voorstad, van boomende tuincentra en dito interieur-decoratie. In de jaren 90 zwaait ‘cocooning’ de plak. Maar de kunst van het thuisblijven zal pas echt zijn hoogtepunt bereiken na de digitale revolutie van de nillies. Waarom zou je immers naar de bioscoop gaan met Netflix binnen handbereik, of uit eten gaan als Uber Eats aan je voordeur levert, of waarom zou je in persoon afspreken als je memes kunt uitwisselen op Instagram? “We zien dat het sociale leven van hedendaagse jongeren zich tot een derde minder buitenshuis afspeelt in vergelijking met de voorgaande generaties,” voegt hij nog toe.

... of rebellie vanaf de sofa?

Zijn we dan slappelingen geworden die zich compleet van de grote, boze buitenwereld hebben afgesloten? Waarschijnlijk is het iets genuanceerder dan dat. Vooral omdat de niet-aflatende stroom van onheil die ons lange alle kanten bestookt ons wereldbeeld minder rooskleurig heeft gemaakt. “Het is ook een reactie op ons rotsvaste geloof in vooruitgang. We kregen voortdurend te horen dat het morgen sowieso beter zou zijn dan vandaag,” vertelt de socioloog. “Met goblin mode gebruiken we bewust een concept met een negatieve insteek om dit op een ironische manier aan te klagen. Deze nieuwe manier van leven, à la 'wij stoppen met de wereld te veroveren, laat de wereld maar naar ons komen’ kan – min of meer – worden gezien als een digitale punkbeweging van mensen die foert zeggen tegen een samenleving gestoeld op snelheid en prestatiedruk.”

Zelfs als er iets vreemd bevredigends is aan drie dagen nestelen op je bank, met vettig haar en in een groezelige pyjama terwijl je warme noedels opslurpt voor ‘Magic Mike’, blijft de vraag of jezelf half bewusteloos bingewatchen, Hiki-komori-style, niet een tikje problematisch is. Want wat als goblin mode een symptoom zou kunnen zijn van sluimerende mentale problemen?

Laat me met rust

“Goblin mode is een vorm van overmatige zelfzorg die ook kan dienen om schuldgevoelens te onderdrukken, wat op lange termijn schadelijk kan zijn,” legt Rianne Cabanier, psychotherapeut en coördinator van CentrEmergences, uit. “Ik wil maar zeggen: moet voor jezelf zorgen per se gepaard gaan met de wereld buitensluiten en bandeloze consumptie van media en onverteerbare junkfood? Wat als we van zo’n pauze gebruik zouden maken om onszelf af te vragen wat ons écht deugd zou doen?” stelt ze voor. Uiteraard is dit geen instant remedie, maar het dwingt je wel om dagelijks je behoeften te verkennen, ook al is het maar vijf minuten in een leven dat aan honderd per uur verder jakkert. “Kun je het jezelf gunnen om even stil te staan, om jezelf te onderzoeken en te kijken of je lichaam je signalen stuurt? Hoe manifesteert mijn vermoeidheid zich? Heb ik pijn? Heb ik honger? Dat is de eerste stap: jezelf er aan herinneren om even te stoppen en om leegte toe te laten,” stelt ze. “Het is een balans die je alleen verwerft door regelmatig kleine pauzes te nemen. Dat bereik je niet door pakweg twee maanden naar het buitenland te vluchten.”

Je wat dagelijkse rust gunnen hoeft overigens niet noodzakelijk meteen voor hardcore goblin mode door te gaan. “Goblin mode is authentiek, verfrissend en diep louterend,” volgens een enhousiaste Britse journalist. Het is alsof we er al altijd van gedroomd hebben om in een trol te veranderen, zolang we in onze monstergedaante maar niet het huis hoeven te verlaten. In goblin mode kunnen we eindelijk onze innerlijke oermens vrij baan geven, verwaarloosd, excentriek en heerlijk onzichtbaar voor de ogen van anderen. Maar het mag zeker geen vastgeroeste gewoonte worden. Als je goblin mode als levenswijze omarmt, loop je het risico om gemakzuchtig te worden, of om jezelf tot slachtoffer te bombarderen.

Het is een vorm van overmatige zelfzorg die kan dienen om schuldgevoelens te onderdrukken - Rianne Cabanier

“De grootste voldoening die het leven te bieden heeft, ervaar je wanneer je actief bent en dingen bereikt waartoe je je niet in staat voelde,” voegt Vincent Cocquebert eraan toe. “Het verhoogt je gevoel van eigenwaarde en zorgt voor meer cohesie.” Je in jezelf keren vergroot namelijk je wantrouwen jegens an- deren. De angst voor vreemden is ook toegenomen tijdens de pandemie, toen we minder mensen ontmoetten dan ooit. “Laat ons stoppen met voorzichtigheid in te bouwen in elk aspect van ons leven en weer het avontuur omarmen. Dat is de enige manier waarop onze samenleving de uitdagingen van de toekomst aan zal kunnen.” Dus laten we de chips uit ons haar borstelen en weer eens iets leuks aantrekken.