‘Werk slim, niet hard’ is het motto van de Gen Z. De nieuwe trend is 'quiet quitting', wat wil zeggen dat je stilletjes stopt met meer te doen dan het absolute minimum op je werk. Steeds meer mensen proberen een beter evenwicht te vinden tussen carrière en privé, en quiet quitting is het nieuwe buzzwoord. Een goede ontwikkeling of niet?
Sinds Covid zijn veel mensen op een andere manier tegen werk gaan aankijken. Niet meer alles in dienst van je werk stellen is een fenomeen dat in volle opkomst is in onze maatschappij. Het ontstond in de Verenigde Staten na de lockdowns. In 2021 sloegen naar schatting 48 miljoen Amerikanen de deur van het bedrijf waar ze werkten met een klap achter zich dicht. Tijdens de dagen in isolatie hadden ze hun prioriteiten herbekeken en zo ontstond een beweging die viraal ging op TikTok. Met de hashtag #quitmyjob filmden internetters hun ontslag rechtstreeks.
De meest spraakmakende video blijft die van Shana Blackwell die bij Wallmart werkte. Ze kondigde door de microfoon van de supermarkt aan dat ze ‘er vandoor ging’. Al snel werd de video verspreid op sociale media en anderen volgden haar voorbeeld.
@brutamerica “F— this job, f— this company.” How one woman’s resignation started a viral trend. #quitmyjob ♬ original sound - Brut.
Niet meer dan het verplichte minimum
Ook buiten Amerika begon de trend van ‘quiet quitting’, waarbij werknemers niet méér deden dan wettelijk nodig was. Het wil zeggen dat je blijft zitten waar je zit, maar minder investeert in je werk. Hoe verklaren we dat verschijnsel?
“Zowel ontslag nemen als quiet quitting hebben met ontevredenheid te maken,” verklaart Bernard Fusulier, onderzoeker en professor sociologie. “Tijdens de lockdown zijn heel wat mensen gaan nadenken over de zin van hun leven, en vooral over de balans tussen werk en privé.”
De onderzoeker legt uit dat werk twee dimensies heeft die we willen combineren: een expressieve dimensie (die zin geeft aan wat je doet en waarmee je een identiteit kunt opbouwen) en een instrumentale dimensie (wat wil zeggen dat je er geld mee verdient). Als die twee voorwaarden niet vervuld worden, en als je niet het idee hebt dat je voldoening haalt uit wat je doet, zijn er verschillende oplossingen: vertrekken (ontslag nemen dus), je ontevredenheid uiten (eisen stellen, protesteren), trouw blijven ( je weegt dingen af en besluit trouw te blijven aan je onderneming) of apathie (je zet je steeds minder in op je werk).
De werkwereld is duidelijk ziek, vol burn-outs, bore-outs en 'stomme jobs'...
Maar hoe verklaar je dat het fenomeen zo sterk aanwezig is in de Verenigde Staten (waar ongeveer vier miljoen mensen per maand ontslag nemen) en ook in Frankrijk (in het eerste trimester van 2022 alleen al gaven 470 000 Fransen er de brui aan), maar dat België voorlopig gespaard blijft (in de eerste zes maanden gaf slechts 3,2% van de werknemers hun job op)? Deze andere dynamiek zou verklaard kunnen worden door het feit dat de salarissen geïndexeerd worden en dat er een hoog percentage aan vaste contracten is, zodat mensen hun zekerheid niet willen opgeven. Wat niet wil zeggen dat de Belgische werkgevers zich geen zorgen maken over al die ontslagen en quiet quitting.
“De werkwereld is duidelijk ziek, met burn-outs, bore-outs en ‘stomme jobs’…” verklaart Bernard Fusulier. “We zien dat een arbeidssysteem van intensief werk dat alle bronnen uitput, met inbegrip van de menselijke, steeds meer in vraag wordt gesteld, en dat er gestreefd wordt naar een duurzaam, houdbaar systeem.”
Werknemers willen meer flexibiliteit en zeggenschap
Als de machtsverhoudingen shiften
De jaren van de onderdanige werknemer zijn voorbij. De machtsverhoudingen verschuiven, en voor veel werkgevers is het behouden van hun talentvolle werknemers de grootste uitdaging voor de komende jaren. “Volgens mij komt het erop aan om een koud beleid te vervangen door een menselijk management dat investeert in erkenning op het werk,” verklaart Laurent Taskin, professor management aan UCLouvain. “De werknemers worden de belanghebbenden in de organisatie en zijn niet langer een kapitaal dat moet opbrengen.”
Het thuiswerken dat tijdens lockdown werd opgelegd – en dat soms tot op de dag van vandaag nog wordt toegepast – heeft niet alleen geleid tot een gevoel van isolement, maar heeft mensen ook doen nadenken over de manier waarop ze binnen het bedrijf behandeld werden. Sommigen kwamen tot de conclusie dat er een duidelijk gebrek aan erkenning was van de kant van hun superieuren. Gecombineerd met het feit dat mensen steeds meer waarde hechten aan hun welzijn heeft dit geleid tot het huidige fenomeen. “Mensen vragen zich af: Waarom werk ik zo hard onder moeilijke omstandigheden zonder dat ik er genoeg erkenning en/of loon voor terugkrijg?” voegt Laurent Taskin eraan toe. “Het zijn echt niet alleen werknemers die het geluk hebben dat ze goed betaald worden en in een sector werken waar ze erkenning krijgen, die gaan nadenken. Dit geldt voor alle werknemers in België.”
Moe zijn van jezelf
Zijn de werknemers van nu dan verwend, lui of gewoon vervelend geworden? “Eén ding is zeker: degenen die denken dat werknemers ontslag nemen ‘om op de zak van de maatschappij te gaan teren met een flinke werkloosheidsvergoeding’ beseffen niet wat er aan de hand is,” waarschuwt Mélody Coomans, coach voor carrièreontwikkeling en –omschakeling en oprichter van Switch Lab. Volgens haar willen werknemers meer flexibiliteit en het gevoel dat ze hun eigen werk met meer eigen inbreng kunnen indelen. “Het is voor een werkgever veel makkelijker om alles onder controle te houden dan om zich af te vragen hoe je de verwachte resultaten kunt berekenen en werknemers zelf laten beslissen op welke manier ze die kunnen bereiken.”
We moeten een koud beleid vervangen door menselijk management
Tenslotte kunnen we ons afvragen of quiet quitting niet toch een wereldwijde trend is, aangezien de term sinds kort ook wordt toegepast op ons liefdesleven. Dan wil het zeggen dat je een relatie vanzelf laat uitdoven als een nachtkaars, gewoon door er geen moeite meer voor te doen. “Je zou kunnen zeggen dat we moe van onszelf zijn,” verklaart Bernard Fusulier. “De culturele drang om ons persoonlijk te ontplooien is erg frustrerend en is van toepassing op alle domeinen (werk, relatie, familie, vrije tijd …) Vandaar dat er zoveel boeken en cursussen zijn over persoonlijke ontwikkeling en welzijn, en dat er ook zoveel verschillende therapieën in zwang zijn …” Er wordt gesproken van een ‘algemene verweking’ en van ‘een generatie van bankhangers’. Hebben de Roaring Twenties plaatsgemaakt voor de Boring Twenties van de softies? Misschien wel. Maar dat wil niet zeggen dat ambitie niet nog altijd op prijs gesteld wordt. Maar het idee dat je moet lijden om succes te behalen is gewoon old school geworden. Tegenwoordig willen we minder doen … maar beter!
