“Ik denk dat het zo moet, dus ik doe het zo.”
Katrien Van Hecke heeft haar eigen willetje en dat zal de modewereld geweten hebben. De Belgische ontwerpster doet niets –maar dan ook niets-volgens de standaarden, een filosofie die haar tot bij Lady Gaga –die andere modewijsneus- bracht.
“Tof, maar een beetje eigenwijs”: toen Katrien drie jaar geleden, na stages bij Christian Wijnants en de Britse Hussein Chalayan, aan het solliciteren sloeg, leek haar unieke visie niet meteen compatibel met die van bestaande modehuizen. Na enkele afwijzingen besloot ze het advies van haar verwonderde, dan-toch-niet-toekomstige werkgevers op te volgen: haar eigen label uit de grond stampen. Drie jaar en heel wat experimenten later maakt ze deel uit van de Belgische modescène, een reputatie die langzaam onze landsgrenzen ontgroeit.
Wat die unieke visie dan is? Duurzaamheid, maar dan tot in het uiterste doorgedreven. Van haar atelier tot haar instrumenten en materialen: alles voldoet aan haar zogenaamde “from scratch” criterium. Recyclage, ecologie en DIY zijn sleutelwoorden: omdat het ook anders kan!
Ik trok richting de Antwerpse Minderbroedersrui en ontmoette de ontwerpster in haar modepaleis. Neem dat laatste woord maar letterlijk: Katriens “stekje” telt meerdere verdiepingen, tientallen kamers, eindeloze gangen en zelfs een balzaal! Kan gebeuren als je aan antikraak doet… “Antikraak is de bescherming van leegstaande gebouwen. Via een speciale vastgoedorganisatie heb ik een bruikleencontract waardoor ik dit gebouw tegen een spotprijsje mag gebruiken. Bedoeling is het te beschermen tegen krakers en verval. Mijn vorig atelier huurde ik volgens hetzelfde principe, toen zat ik in een oude rijkswachtkazerne aan het Sint-Andriesplein. Het past in het concept van mijn werk: alles wordt from scratch gedaan, zo duurzaam mogelijk.”
Het huidige gebouw is een bank die van het begin van vorige eeuw dateert. De art deco versiersels die hier en daar van onder het linoleum (de jaren zeventig zijn nergens goed voor geweest…) komen piepen, getuigen van dat verleden. Voor Katrien haar hele hebben en houden hierheen verhuisde, deed het gebouw dienst als centrum voor gepensioneerden. Een balzaal, gymnasium, videoruimte en zelfs boogschutterbaan doen vermoeden dat het er vrolijk aan toe ging… In de voormalige balzaal heeft een tangolerares zich gevestigd, de rest van het gebouw staat nog leeg. “Het is pas sinds april beschikbaar. Het nadeel van antikraak is dat je na verwittiging slechts twee weken de tijd krijgt om te verhuizen. Dat was in mijn vorige atelier het geval, gelukkig was deze plek net vrijgekomen. Ik maak al werkende heel veel vuil, dus ben blij dat ik geen ongelooflijk deftige of mooie werkplaats heb –hier mag ik tenminste vlekken maken.” 
In de kelders vestigde Katrien haar atelier –of eerder: labo. Geen romantische tekentafels, schetsen en meterslange moodboards hier. Wel een gasmasker, een indrukwekkende collectie kruiden, kookpotten en vreemd uitziende machines -waarvan ik achteraf te weten kom dat ze die zelf heeft ontworpen. Originele prints en pure kleuren zijn het handelsmerk van Katrien, die al haar stoffen op natuurlijke wijze in het atelier bewerkt.
“Tot voor de Industriële Revolutie gebeurde alle kleuring op een biologische manier. Het feit dat ik met kruiden werk, is dus zo vreemd niet. Tijdens de Gouden Eeuw werden exotische kruiden en planten door de Oost- en West-Indische Compagnieën geïntroduceerd. Het is een onderwerp dat me altijd heeft gefascineerd, op school kleurde ik al op deze manier. Als modestudent heb je weinig materiaal en kan je niet op veel budget rekenen. Daarbij wilde ik van het begin veel persoonlijkheid in mijn werk steken. Ik heb alles eigenlijk zelf geleerd door veel te lezen en te experimenteren.”
Haar kruiden haalt Katrien bij een vriend op de markt. De apotheek die ze ondertussen bijeen kocht, is uitgebreid genoeg om de gemiddelde Middeleeuwse heksenjager op verkeerde ideeën te brengen. Deze 21ste-eeuwse journaliste is dan weer helemaal onder de indruk… Ik zie gedroogde rozenblaadjes, kamille, eucalyptus, rode biet, kaneel, indigo en zelfs chocolade. “Ik gebruik ze om te kleuren, maar deze kruiden hebben uiteraard ook andere effecten. Sint Janskruid, dat mooie zalmkleurige tinten voortbrengt, is eigenlijk een antidepressivum, en als je thee zet met die rozenblaadjes, word je blijkbaar helemaal high… Cochinelle was in de Middeleeuwen erg populair om een intense, rode kleur te bekomen. Het bestaat uit geplette schildluizen uit de Canarische eilanden en wordt ook gebruikt voor bosvruchtenthee.” Niet altijd een goedkope onderneming: kaasjeskruid kost zestig euro per kilogram, voor vijf meter stof heb je zo’n 300 gram nodig. "De mooiste kleuren zijn natuurlijk ook de duurste.”
Kleuren dus waaraan letterlijk een geurtje hangt. “De tint en de print zijn gefixeerd, maar het kan gebeuren dat de geur loskomt –vooral bij het strijken. Ikzelf heb een jas van kruidnagels, die in de regen altijd heerlijk begint te ruiken…” Of ze nooit van haar eigen brouwsels proeft? “Neen, na de productie ben ik de geur echt kotsbeu. Ik maakte ooit een hele collectie met kaneel en kon het erna echt niet meer proeven. Daarom gebruik ik nu een masker.”
“Vervolgens brouw ik een soepje in een grote kookpot, waarin ik de stof laat weken. Ik gebruik daarbij weinig water, waardoor de kleuring niet effen is, maar je een leuk ombre effect krijgt. Je zou echt versteld staan van hoeveel water verspild wordt in de mode-industrie: hele zwembaden gaan eraan!”
“Ik ben al doende gaan beseffen dat roest een krachtig fixeermiddel is, daarom laat ik mijn opgewarmde ‘soep’ en stof eventjes in een verroeste, metalen emmer zitten. Daarna gaan de emmer een uurtje in mijn bain marie machine –die heb ik zelf ontworpen.”
“Volgende stap: spoelen -vaak blijven er immers restjes kruid en blaadjes in de stof zitten. Ik zet dus de loodzware emmers op een grote rolplank en ‘schaats’ door de gang naar het voormalige boogschutterkwartier. Daar spoel en schud ik de stoffen uit en kan ik ze laten drogen."
“Uiteindelijk worden de kleuren gefixeerd in de stoommachine. Daarvoor moet ik de stof strak oprollen in papier. Mijn papierrollen haal ik bij de drukkerij van het Belang van Limburg: ‘s avonds geven ze mij hun restjes met laatste meters papier. Dat wordt anders toch maar weggesmeten…”
"Of dit de historische methode is? Neen, ik doe maar wat. Ik denk dat het zo moet, dus ik doe het zo."
De voormalige kleerkamer van de boogschutters doet nu dienst als stockruimte. “Het is goed om kleren in het donker te bewaren, licht tast de kleuren aan –dat is een universeel feit hoor, het geldt niet enkel voor mijn ontwerpen.”
In de rekken hangen bijna uitsluitend zijden creaties. Katrien koopt die ruw aan in Italië: “Zijde moet gebleekt en afgevlakt worden voor je ermee kan beginnen werken. Daar zijn erg chemische en schadelijke stoffen voor nodig. Ik koop zijde die met de laagst mogelijke hoeveelheden daarvan is bewerkt. Veel labels halen hun stof in China, waar die standaarden zelden worden gerespecteerd. Af en toe werk ik ook met katoen, maar dat doe ik eigenlijk liever niet. Zelfs het zogenaamde biokatoen heeft erg vermoeiende effecten voor de grondlaag, niet zo ecologisch dus. Eigenlijk is hennep een beter en even draagbaar alternatief. Dat is dan weer een klein zusje van marihuana, dus te controversieel…” ‘s Winters laat Katrien haar basiszijde watteren met dikkere zijde, kwestie van een warmere stof te krijgen.
In de stock hangen ook veel prototypes, ruwe versies van jasjes en jurken. Eén van die jasjes trekt onze aandacht –en blijkbaar ook die van Lady Gaga. “Vorig jaar heeft de styliste van Lady Gaga dit uitgeleend, samen met stukken uit mijn meer experimentele schoolcollecties. Ik heb er echter nooit iets van gezien en weet niet wat ze ermee hebben gedaan. Het was in de periode dat ze in een rolstoel zat, veel heeft ze toen niet opgetreden. Toen ze het terugzond, hebben mijn stagiaires wel blonde extensions op de kleren gevonden: volgens mij heeft ze het dus toch aangehad!”
Tussen de rekken spotten we ook een veldbed, Katriens beste vriend als ze een nachtje door heeft gewerkt en een powernap nodig heeft…
Abstracte prints dus, die ze trouw aan haar scratch filosofie op eigen wijze bekomt. “Eens ik een basiskleur heb, kan ik prints ontwikkelen. Ik maak ze met een airbrush, een compressor of een plantenspuiter –dat laatste is mijn geheime wapen! Ook leuk: veel stoffen reageren op zout en vormen een soort van marmerstructuur. Deze jurk en short heb ik bijvoorbeeld met eucalyptus gekleurd en met Himalaya zout geprint: het effect lijkt wel op luipaardprint.” 
Het atelier ligt ook bezaaid met houten blokken (“dat zijn de handvaten van de WC’s in mijn vorige atelier!”), waarop Katrien wasknijpers in verschillende vormen plakte. Dat resulteert in stempels die een soort van blokkenprint maken.
“Het is uiteraard onmogelijk om twee keer dezelfde print te maken, maar dat spreekt mijn klanten juist aan. Ik zie het een beetje als abstracte schilderijen: de compositie is uniek, enkel van en voor de eigenaar. Mode mag dan wel een expressiemiddel zijn, veel individualiteit zit er tegenwoordig niet in de modewereld. Die eenheidsworst, hele collecties die identiek zijn, dat vind ik eigenlijk jammer.”
Zover voor de stof, over naar de patronenkamer, waar Katrien zelf haar stoffen knipt –enkel de montage van haar creaties wordt in de fabriek gedaan. “Het is een manier van werken die ik in Londen heb opgepikt. Daar is het de gewoonte alles binnenshuis te doen en heb je zelfs gespecialiseerde fashion cutters die langsgaan bij McQueen en co. Hetzelfde geldt voor naaisters, patronenmakers,… Er is in Groot-Brittannië echt nog een tailoring traditie die we hier niet meer kennen. De meeste Belgische designers beperken zich tot het ontwerpen en laten alles in fabrieken –meestal het buitenland- vervaardigen. Jammer voor het ambachtelijk talent hier. Ik hou wel van die persoonlijke, niet-industriële manier van werken. Het is historisch correct en vormt een verhaal achter de kledij.”
Ook qua silhouet heeft Katrien zo haar eigen visie: “ik vind nauw aansluitende ontwerpen eigenlijk niet sexy. Mijn kleren zijn redelijk eenvoudig, maar komen telkens met een twist. Dat kan een drapage zijn, een te hoge mouwuitsnijding,… Ik zie meestal gaandeweg welke vorm iets zal aannemen.” Ze werkt dan ook zelden op basis van schetsen, maar “vormt” rechtstreeks op de pop.
Nooit gedacht dat verroeste emmers, stempels uit handvaten, restjes krantenpapier en een heksenapotheek tot fijne mode zouden leiden. Meng een ijzersterke wil echter met een grote dosis talent en een vleugje scratch, en je hebt het recept voor een geslaagd label. Eentje waarvan Lady Gaga's extensions alvast fan zijn!
(Beeld: Olesya Temirova)
