Er is geen betere manier om het nieuwe jaar in te zetten dan al dansend, maar vaak komen we niet verder dan wat heupwiegen. Toch kan samen swingen zoveel meer zijn: raven, spontaan bewegen, breaken of zelfs stijldansen. Graag eerst even oefenen? Dat kan.
Sommige mensen willen dansen zoals op een feestje zonder naar een club te moeten gaan - Hilke Dehaes
Als ik aan de feestdagen denk, denk ik automatisch aan dansen. Toch kan ik me niet herinneren wanneer ik voor het laatst gedanst heb. Echt gedanst. Niet in mijn badkamer of in een donkere zaal schuifelend op de beats, maar met brede armzwaaien en shakende bewegingen. Tegenwoordig zijn er amper nog gelegenheden om samen, met meerdere generaties, uit de bol te gaan op de dansvloer. Er bestaan natuurlijk clubs en dansscholen, maar die roepen zelden hetzelfde gevoel bij mij op als toen ik als kind met mijn vrienden los ging op mijn lievelingsmuziek.
Ik voel nochtans dat samen dansen zoveel meer kan zijn dan wat ik tegenwoordig ervaar. Dat merkte ook Roel Smeets toen hij op zijn zeventiende raves ontdekte. Van jongs af ging hij veel naar concerten, maar op zijn eerste dubstep en drum & bass feestjes beleefde hij de muziek op een andere manier. “Bij een concert eindigt een nummer en komt er applaus, maar raves hebben geen lineair tijdsverloop,” vertelt Roel, die zich ook bezighoudt met de ravecultuur in zijn functie als onderzoeker aan de Radboud Universiteit van Nijmegen. “De repetitieve muziek blijft doorgaan, waardoor je sneller in hoge sferen terechtkomt.”
Het doel van raven is niet om iemand te verleiden of te tonen hoe mooi je aan het dansen bent - Roel Smeets
Terwijl je op de dansvloer van een café nog wat kan babbelen, is er bij raven de ongeschreven regel dat je niet met elkaar praat. Het is in de eerste plaats een lichamelijke ervaring waarbij je opgaat in de muziek. Daarbij horen repetitieve bewegingen, al zijn die danspassen niet de focus. “Het doel is niet om iemand te verleiden of te tonen hoe mooi je aan het dansen bent,” zegt Roel. “De mechanische bewegingen zien er niet echt cool uit, maar ze volgen intuïtief de beats en helpen om in een roes te raken.”
Elke dag dansdag
Vrij dansen zonder nadenken: ook bij Open Dansvloer in Leuven kun je het beleven. Niet ’s nachts zoals bij een rave, maar van acht tot negen ’s avonds op een openbare ontmoetingsplek. In de vier jaar dat danspsycholoog Hilke Dehaes de sessies organiseert, merkt ze dat er veel nood aan is. “Sommige mensen willen gewoon dansen zoals op een feestje, maar dan zonder naar een club te moeten gaan of danslessen te volgen.”
Hilke stopte enkele jaren geleden zelf met danslessen omdat ze het beu was om naar een resultaat toe te werken. “Ik beleefde meer plezier als ik vrij mijn ding kon doen en bijvoorbeeld met mijn zus in de keuken danste. Ik geloofde dat er meer mensen dat gevoel hadden. Daarom ben ik in 2018 ingegaan op de oproep van Danspunt vzw om een wild dansproject te realiseren.”
Dat werd Open Dansvloer. De deelnemers komen er puur voor het plezier. Ze moeten zich niet inhouden en niet bezig zijn met hoe hun bewegingen overkomen. “Ik zeg dat op voorhand, maar het werkt vooral aanstekelijk om te zien hoe anderen zich smijten,” zegt Hilke. “In het begin is het wennen om zelf nieuwe bewegingen uit te proberen, maar hoe vaker je komt, hoe makkelijker dat gaat en hoe groter het positieve effect is.
Doe je ding
Ook in break speelt freestyle een grote rol. Je leert de houdingen, maar daarna doe je er je eigen ding mee. B-girl Camine Van Hoof maakte van breaking haar job dankzij de steun van Sport Vlaanderen. Ze geeft ook lessen en bouwt mee aan de volgende generatie in Scratch Antwerp. Daarbij merkt dat ze dat vooral de jongste leerlingen snel weg zijn met improvisatie. “Hoe ouder we worden, hoe meer we nadenken over de pasjes. Die gedachten moeten we leren loslaten om mee te gaan met de flow.”
Zelf begon ze rond haar zestiende met breaking. Na jarenlang geturnd te hebben, had ze genoeg van de strikte regels en turnpakjes. Via de studentenjob van haar zus kwam ze uit bij een breaking battle. “Ik was op slag verliefd op de moves. Ook de vrijheid sprak me aan. Ik heb ooit wat hiphoplessen gevolgd, maar ik kon die choreografie niet onthouden. Bij breaking leer je de basisstappen, zoals je woorden leert op school, maar is het aan jou om daar een verhaal mee te vertellen en, nog zotter, nieuwe moves te bedenken.”
Ook typisch voor breaking is het competitiegegeven. “In de battles wil je tonen dat je beste bent, liefst met veel présence,” zegt Camine. Toch is er ook veel kameraadschap. “Na een battle wordt er liefdevol een hand of knuffel gegeven. De waarden peace, love, unity and having fun van de hiphopcultuur, waaruit breaking is ontstaan, zijn nog sterk aanwezig.”
Samen in stijl
Vijftig jaar na het ontstaan is de breakingcultuur nog heel levendig. Andere dansvormen, zoals stijldansen, zijn daarentegen minder populair geworden. Wedstrijddanser en docent Inge Pelsmaekers merkt dat de jeugd zelfs het gevoel voor slowen kwijt is. Het niet-alledaagse karakter van stijldansen spreekt haar juist aan. Als kind ging ze mee naar de danslessen van haar ouders en miste ze geen enkele aflevering van ‘Sterren op de Dansvloer’. Ze begon met hiphop en ballet, en rolde later in de stijldanswereld dankzij haar partner Dave. “De trigger kwam toen ik naar Daves wedstrijden ging kijken,” zegt ze. “Dat was zo’n bijzondere wereld, met overdreven kapsels, make-up en glitterjurken.”
Na enkele lessen nam het koppel deel aan hun eerste wedstrijden in samba, rumba, paso doble, jive en chachacha. “Daar komt heel wat techniek bij kijken,” zegt Inge. “Naast het juiste voetenwerk draait stijldansen om de connectie met je partner. Daar kruipen veel trainingsuren in, dus ik ben blij dat ik die met mijn man kan doorbrengen. Toch zijn er ook mensen die niet met hun liefdespartner of zelfs solo stijldansen.”
Bij breaking leer je de basisstappen maar je vertelt er je eigen verhaal mee - Camine Van Hoof
Opgaan in de massa
De sociale rol van dansen valt niet te onderschatten. Het is een groot verschil of je alleen in je kamer danst of te midden van een groep. Bij stijldansen dans je meestal met twee, maar Inge ziet hoe de danslessen ook een manier zijn om een vriendengroep uit te bouwen. Ook voor Camine is haar crew Battle Droids eerder een vriendengroep dan een sportteam. “Toen ik begon met breaking in een groep jonge gasten voelde dat als thuiskomen. We ondersteunen elkaar om samen te groeien, maar we maken we ook veel plezier.”
Terwijl je bij stijldansen of breaking een vertrouwde partner of crew hebt, sta je tijdens een rave tussen een groep onbekenden. “Het is een soort protest om met z’n allen iets nutteloos te doen,” zegt Roel. “Door op te gaan in het collectief kun je ook ont-individualiseren. Het doet goed om even los te koppelen van mijn identiteit als vader, werknemer en burger.”
Het is enorm krachtig om samen te dansen met een groep die je niet kent. “Na Open Dansvloer vertellen veel mensen dat ze zich herboren voelen,” zegt Hilke. “Maar ook als je tijdens de dag een liedje lang danst komt er al na enkele minuten endorfine vrij.” Inge knikt: “Mijn hoofd is leeggemaakt én ik heb gesport, ook al voelt het niet zo.” Ook voor Camine is breaking nog steeds een manier om de drukte of een slecht gevoel van zich af te laten glijden. Verder is haar zelfvertrouwen in de loop der jaren enorm gegroeid. “Ik zie hetzelfde bij de kinderen die naar de les komen. Aan het einde van het uur staan ze in een cirkel moves uit hun mouw te schudden.”
Naast het juiste voetenwerk draait stijldansen om de connectie met je partner - Inge Pelsmaekers
Als dansen zoveel deugd doet, hoe komt het dan dat we het zo weinig doen in ons dagelijkse leven? “We zien amper mensen in het openbaar dansen, waardoor we al snel denken dat ze dronken of gestoord zijn,” zegt Hilke. “Ook ik vind het eng om op straat te dansen. Ik wil afrekenen met dat taboe. Net zoals we koffie gaan drinken, zouden we af en toe in het park moeten gaan dansen.” Laat dit een oproep zijn om tijdens de volgende weken je moves boven te halen of er nieuwe te verzinnen; in de keuken, op een plein of tijdens een familiefeest. Dansen is een vuur dat jezelf verlicht en anderen aansteekt, en laat dat nu net zijn wat we nodig hebben.
