Oktober 2018. Vijf maanden na de geboorte van ons eerste kind. Ik lig op recovery na een operatie om een knaller van een cyste in mijn linker eierstok weg te nemen. De overblijvende eierstok, want enkele jaren voordien vrat een andere cyste de rechter eierstok helemaal weg. De prognose om nog een kind te kunnen krijgen: 5% kans.
September 2020. Plan C. Na een mislukte IVF-poging met mijn eicellen volgen we een intensief traject met onze fertiliteitspsycholoog. We vragen informatie over donoreicellen. De arts is to the point, werkt efficiรซnt en beschikt over donoren. Hij kan ons helpen.
Oktober 2020. Onze donor had 18 eicellen, 12 embryoโs hebben zich ontwikkeld. Onze donor is een supervrouw.
Eiceldonatie: niet te onderschatten
In 1984 kwam in Australiรซ de eerste baby na eiceldonatie ter wereld. Jaarlijks worden nu in Belgiรซ tussen de 230 en 350 babyโs geboren na een traject met donoreicellen. Astrid Indekeu is psychologe gespecialiseerd in familievorming na donorconceptie, en oprichter van DONAE, Donorconceptie Nazorg en Expertisecentrum. Als wetenschappelijk adviseur is ze verbonden aan vzw Donorfamilies en doet ze onderzoek naar donorconceptie. Indekeu: โEiceldonoren worden vaak gezien als heldinnen die het moederschap schenken aan een andere vrouw, een soort van sisterhood. Rond spermadonatie hangt soms nog een yucky sfeertje, door de masturbatie. De perceptie is anders: eiceldonatie lijkt een sterk staaltje medische vooruitgang.โ
ยฉ Klaartje Busselot
Eiceldonatie vergt tijd en heeft impact op het lichaam van de donor. De procedure is niet min: hormonen stimuleren de eierstokken om rijpe eicellen te ontwikkelen. Dagelijkse echoโs en bloedonderzoeken volgen de ontwikkeling op. Als de follikels (eicelblaasjes) rijp zijn, volgt een punctie om de eicellen te aspireren. De donor ondergaat een lichte sedatie en kan lichamelijke klachten ervaren. Donoren worden gescreend op de meest voorkomende genetische aandoeningen en ondergaan onderzoeken om de eicelreserve te controleren. Na een psychologische screening beslist het fertiliteitsteam of de donor kan starten. In Belgiรซ is de wetgeving strikt: eicellen doneren is niet commercieel, donoren ontvangen slechts een onkostenvergoeding. Deze verschilt van ziekenhuis tot ziekenhuis en ligt gemiddeld rond de 1000 euro. Wensouders betalen ook een bedrag voor deze onkosten, bedragen lopen tussen de 2500 euro en 12 000 euro (voor een traject in het buitenland). De wachtlijsten kunnen oplopen tot meer dan een jaar.
Indekeu: โDonoren kiezen meestal uit altruรฏstische motieven voor een donatie. Ze kennen zelf iemand die vruchtbaarheidsproblemen heeft bijvoorbeeld. Ze zien zich niet als mama van het donorkind: โMijn eicellen, maar hun kindโ. Donoren krijgen geen informatie over eventuele succesvolle zwangerschappen. De voorwaarden zijn strikt: donoren moeten hun kinderwens vervuld hebben en de maximumleeftijd ligt rond de 36 ร 37 jaar, afhankelijk van het centrum. Ook het aantal donaties per donor is beperkt.
Januari 2021. Het meest memorabele telefoongesprek uit ons huwelijk. Het is coronatijd, dus zwangerschapsechoโs zijn een onewomanshow. โZit je? Het is een tweeling.โ Karma lacht ons uit in ons gezicht. Jullie willen drie kinderen? Sure. Een rollercoaster, maar wij zijn in for the ride.
ยฉ Klaartje Busselot
Wie is mijn moeder?
Indekeu: โIn Belgiรซ hebben hetero- en lesbische paren en ook alleenstaanden toegang tot behandelingen met donormateriaal.โ Donoren staan bij het ondertekenen van een contract de rechten en plichten tegenover kinderen geboren na donatie af. Wensouders aanvaarden met het contract de rechten en plichten van het ouderschap. Donaties gebeuren anoniem, tenzij het om een gekende donor gaat (een vriendin bijvoorbeeld). Het fertiliteitscentrum heeft de gegevens van de donor, maar zal ze niet vrijgeven. Met de opkomst van DNA-testen voor thuis is het veld sterk veranderd. De roep om de anonimiteit af te schaffen, zoals in Nederland, wordt groter.
Terwijl we dit schrijven, oordeelt het grondwettelijk hof dat donorkinderen recht hebben op informatie over de donor. Tegen 30 juni 2027 dient er een nieuw wettelijk kader te zijn. Tamara, eiceldonor en zelf ouder van een kind door spermadonatie: โOnze dochter zit in het tweede middelbaar. Haar noden omtrent haar afkomst beginnen te veranderen. De wetenschap dat ik haar in de toekomst misschien kan helpen om de puzzel van haar identiteit te leggen, is fijn.โ
Kind geboren, probleem opgelost. Maar het traject gaat verder voor het gezin โ Astrid Indekeu
April 2021. Ik sta op de parking van het ziekenhuis en huil tranen met tuiten. โWe gaan hiervoor vechten meisjes,โ spreek ik ons drieรซn moed in. Onze identieke tweeling heeft een zware vorm van TTS, het Twin Transfusion Syndrome, waarbij bloed van de ene baby door de placenta naar de andere transfereert. Als de specialist de verbindingen in de placenta niet dicht lasert, sterven beide babyโs. Ik ben bij bewustzijn als de dokter onze dochters redt. โProficiat, u bent 19 weken zwanger, beide babyโs krijgen alle kansen.โ
Blijvende begeleiding
Of wensouders zich de โechteโ ouders voelen? Indekeu: โSoms uiten zij de angst of ze meteen dat moedergevoel zullen hebben. Vanuit de buitenwereld wordt hier soms licht over gegaan: je draagt het kind en zet het op de wereld, dus je bent mama. Belangrijk is dat wensouders hun rouwproces om de eigen vruchtbaarheid afsluiten voor ze aan een aangepast traject beginnen.โ En dat er verder gekeken wordt dan zwangerschap en geboorte: โDe insteek is nu: kind geboren โ probleem opgelost. Maar het traject gaat verder voor het gezin. Er is een groot gebrek aan blijvende omkadering: voor donoren, (wens)ouders en donorkinderen. Ook wetenschappelijk onderzoek is er amper. Waar lopen donoren na hun parcours tegenaan? Hoe ervaren ouders donorconceptie tijdens de puberteit? Welke vragen hebben donorkinderen als ze volwassen zijn en zelf kinderen krijgen? En welke plaats krijgt de donor binnen het gezin?โ
Mei 2021. Ons zoontje is net drie, plakt stickers op mijn bolle buik en luistert geboeid naar ons verhaal. Mama had geen eitjes meer, dus kregen we eitjes van een andere mama. Hij leest een prentenboek over twee vogels die een ei adopteren.
18 juli 2021. Suf van de pijnstilling, leeg na een dag vol emoties. Ik vang de blik van mijn man op achter het glas, hij steekt een duim op. Ze zijn okรฉ. Op neonatologie liggen twee kleine wezentjes. 2kg en 2,5kg. Mijn dochters.
De kip en het ei
Indekeu: โOpenheid over donorconceptie was lange tijd taboe. Dokters gaven het advies om te zwijgen om de kinderen niet extra te belasten. Maar uit onderzoek blijkt dat donorkinderen die opgroeien in een stabiel, warm gezin waar van jongs af aan open gesproken kan worden over de donorconceptie, gelukkig zijn. De donor dient benoemd te worden en een plekje te krijgen binnen het gezin. Kinderen gaan soms op zoek naar informatie over de donor om zichzelf beter te leren kennen. Ook al is je kind al een tiener, ga erover in dialoog en praat over het ontstaan van jullie gezin.โ
Zullen mijn dochters op hun 16de โJe bent toch mijn moeder niet!โ roepen omdat ze de naam van hun lief niet op hun kont mogen tatoeรซren? Zeker. Zal ik dan antwoorden: โTechnisch gezien niet, maar ik heb luiers verschoond, brooddozen gevuld en ik hou van jou? Uiteraard.
ยฉ Klaartje Busselot
Indekeu: โTieners gaan je niet ont-moederen, maar gooien wel graag met mentaal servies dat raakt. Zoals alle tiener-struggles groeit dat eruit. Kleuters zijn makkelijk, die volgen elk kip-en-ei verhaal. Op de lagere school vinden donorkinderen hun verhaal vooral bijzonder. Als tieners gaan zoeken naar hun eigen identiteit kan het iets moeilijker zijn. Door de anonimiteit ontbreekt een stukje informatie.โ
Doe maar normaal
De wetenschap kan veel, maar limieten zijn nodig. Indekeu: โDe donor zit vast aan een leeftijdsgrens, maar de leeftijd voor de ontvanger wordt steeds opgetrokken. Technisch gezien kunnen vrouwen van 60 jaar zwanger worden met donoreicellen, maar het moet verantwoorde voortplantingsgeneeskunde blijven, geen industrie.โ Eiceldonatie is een mooi traject voor veel gezinnen. โDe begeleiding kan wel beter, zeker na de geboorte, want dan begint het net. Daarom werd DONAE, Donorconceptie, Nazorg en Expertisecentrum, opgericht. Als eiceldonatie genormaliseerd wordt, zullen mamaโs er meer over kunnen/durven praten. Zo kunnen ze zich volwaardig ouder voelen, met evenveel recht om boos te worden als hun kind de Lego niet opruimt.โ
Vandaag. We willen jou bedanken, onze donor. Je hebt ons gezin mogelijk gemaakt. Door jou zijn we compleet, op onze eigen bijzondere manier. Weet dat hier twee vedetten rondlopen die de dansles terroriseren, graag puzzelen en gek zijn op aardbeien. Je hebt een plek binnen ons gezin.
Meer info
Lezen?
- โAnders en toch gewoonโ, Astrid Indekeu, Lannoo Campus
- โDe maakbare babyโ, Petra De Sutter, Academia Press
