Dementie raakt wereldwijd miljoenen mensen en er is nog steeds geen genezing voor deze aandoening. Alleen in Frankrijk leven er naar schatting zo’n 1,2 miljoen mensen met dementie. Symptomen zoals geheugenverlies, concentratieproblemen en stemmingswisselingen horen erbij. Deze ziekte heeft een enorme invloed op de getroffenen, hun families en de hele samenleving.

Waarom actief blijven loont

Ook al is er nog geen remedie voor dementie, onderzoek geeft aan dat bepaalde keuzes in je dagelijkse leven, zoals diepe slaap en hersengezondheid, kunnen helpen om de kans op deze hersenaandoening te verkleinen. Zo worden voordelen van lichaamsbeweging gezien als gewoonten die de ontwikkeling van dementie kunnen uitstellen of zelfs voorkomen.

Wetenschappers van de Rutgers-New Brunswick Universiteit in de Verenigde Staten hebben specifiek gekeken naar de voordelen van dagelijkse lichaamsbeweging om neurodegeneratieve ziekten tegen te gaan. Hun resultaten, gepubliceerd in het tijdschrift Aging Cell (een bekend wetenschappelijk blad), laten zien dat beweging je hersenen op een positieve manier stimuleert.

Hoe bewegen je hersenen boost

Beweging is meer dan alleen je spieren trainen. Het zet namelijk speciale hersencellen in actie, de zogenaamde extracellulaire vesikels (kleine pakketjes die signalen doorgeven en de hersenwerking kunnen verbeteren). Eerder onderzoek toonde al aan dat insulineresistentie en gezondheid een grote rol speelt bij geheugen, leren en het verbinden van zenuwcellen. Daarom wilden de onderzoekers uitvogelen hoe fysieke activiteit de gevoeligheid voor insuline kan verbeteren.

Wanneer je insulinegevoeligheid hoog is, kunnen zowel je spieren als je hersencellen beter gebruikmaken van de glucose in je bloed. Dit is belangrijk omdat mensen met diabetes of met een verminderde insulinegevoeligheid vaak merken dat hun hersencellen minder goed reageren op insuline, wat weer nadelige gevolgen kan hebben voor bijvoorbeeld het geheugen.

Celwerk en onderzoeksbevindingen

De wetenschappers richtten zich op extracellulaire neuronale vesikels die eiwitten vervoeren die een rol spelen in de insulinegevoeligheid. Ze keken vooral naar een eiwit genaamd Akt, dat ontzettend belangrijk is in dit proces. In hun studie volgden ze 21 vrijwilligers, met een gemiddelde leeftijd van 60 jaar, die te kampen hadden met prediabetes (hun bloedsuiker is net iets te hoog, maar zij hebben nog geen type 2 diabetes).

Gedurende twee weken deden deze vrijwilligers mee aan 12 sessies van elk 60 minuten actieve inspanning. Voor en na elke sessie namen ze een drankje met glucose en werd er bloed afgenomen om te meten wat er veranderde.

Na nauwkeurige analyses bleek dat het aantal neuronale vesikels met eiwitten die betrokken zijn bij de insulinegevoeligheid toenam na iedere training. Het eiwit Akt steeg hierbij opvallend veel. Steven Malin, professor aan de afdeling kinesiology en gezondheid van de Rutgers-New Brunswick Universiteit, verwoordde het als volgt: “Beweging kan helpen om je geheugen en denkkracht te verbeteren door de werking van insuline in de hersenen te optimaliseren.” (Kort gezegd: sporten houdt je hersenen scherp.)

Wat dit betekent voor toekomstige behandelingen

De resultaten geven aan dat behandelingen die de werking van insuline in de hersenen verbeteren, mogelijk kunnen helpen om het ontstaan van dementie tegen te gaan. De onderzoekers willen op de langere termijn verder kijken naar hoe verbeterde insulinegevoeligheid samenhangt met cognitieve vaardigheden bij ouderen (zoals geheugen en leervermogen).

Dementie blijft een grote uitdaging voor zowel individuen als de maatschappij wereldwijd. Als we beter begrijpen hoe activiteiten zoals bewegen onze hersenen ondersteunen, kunnen we gerichte stappen zetten om het risico op deze slopende ziekte te verminderen. Natuurlijk is verder onderzoek nodig om deze bevindingen te bevestigen en uit te breiden, maar voorlopig biedt dit onderzoek hoopvolle aanwijzingen voor nieuwe manieren om dementie te voorkomen.