De Zes van Antwerpen, avant-gardistisch, internationale uitstraling... Met het festival ‘Summer of Fashion’ brengt Bozar in samenwerking met MAD Brussels een reeks evenementen rond Belgische mode. Kroonstuk is de expo ‘De Belgen. Een onverwacht modeverhaal’, die vandaag de deuren opent. Ter handleiding brengt ELLE een eigenzinnig overzicht van onze nationale modegeschiedenis, van A tot Z.
ANN DEMEULEMEESTER
De naam Ann Demeulemeester is al dertig jaar een legende in de modewereld, ook - en zeker - in het buitenland, en dat is tot haar afscheid twee jaar geleden eigenlijk nooit anders geweest. Sindsdien wordt de lijn getekend door Sébastien Meunier, Patrick van Ommeslaeghe en Mirjam van den Akker. Het veertje is nog steeds het handelsmerk van het modehuis.
BAANBREKEND
In de modewereld van de jaren tachtig heerste een en al verdeeldheid. Er was Prince en Madonna, punk en preppy, Parijzenaars als Claude Montana en Thierry Mugler én de Japanners die met hun conceptuele mode resoluut met de heersende normen braken. Ook de vooruitstrevende collecties van de Antwerpse ontwerpers werden opgepikt door internationale avant-gardebladen. Ze zetten Antwerpen en België definitief op de modekaart.
COUTURE
Maar de Belgische mode is meer dan de avant-gardecollecties van Martin Margiela en consorten. Edouard Vermeulen, man achter Natan, kleedt al dertig jaar de rich & famous van Europa, zowel rood als blauw bloed. Ook Norine, het ter ziele gegaan couturehuis dat in de eerste helft van de vorige eeuw furore maakte, had een internationaal cliënteel. De Brusselse Carine Gilson lanceerde eind jaren tachtig haar couturelingeriehuis, intussen vestigde ze zich in Parijs.
DRIES VAN NOTEN
Dries Van Noten is zonder twijfel de meest bekende Belgische ontwerper. Sinds halfweg de jaren tachtig bouwt hij zijn merknaam op eigen tempo uit, zonder advertenties en honderd procent in eigen beheer, een unicum in de modewereld. In 2008 werd hij bekroond met de International Design of the Year Award. De expo 'Dries Van Noten. Inspirations' loopt nog tot 19 juli in het MoMu in Antwerpen.
ENTOURAGE
De ontwerpers maken de mode, maar ze zouden weinig voorstellen zonder hen die het beeld maken: fotografen, stilisten, vormgevers en modejournalisten die hun werk naar het grote publiek overbrengen. Ronald Stoops (fotograaf) en Inge Grognard (make-upartiest), Willy Vanderperre (fotograaf) en Olivier Rizzo (stylist), Peter Philips (make-upartiest), Etienne Russo (producer), etc... Ook achter de schermen maken Belgen het mooie weer.
FACES
Ghislaine Nuytten, Delfine Bafort, Ingrid Parewijck, Hannelore Knuts, Elise Croombez, Yumi Lambert, Ine Neefs, Kim Peers en Hanne Gaby Odiele, het zijn maar enkele van de Belgische modellen die op internationaal niveau spelen/speelden.
GOUDEN SPOEL
In 1982 werd de Belgische modewedstrijd Gouden Spoel in het leven geroepen, de Oscars van de Belgische mode zeg maar. Ondermeer Ann Demeulemeester, Walter Van Beirendonck en Dirk Bikkembergs gingen ooit met de award lopen. Na zeven edities stierf de wedstrijd een stille dood.
HANDELSMERK
Het rode kruisje van A.F.Vandevorst, de bokkenpootjes van Maison Martin Margiela, de boots van Dirk Bikkembergs met een gat in de zool waardoor de veter was getrokken en het fragiele veertje van Ann Demeulemeester. Ook enkele Belgische ontwerpers hebben een handelsmerk dat ver over de landsgrenzen bekend is.
INTERNATIONALE UITSTRALING
Weinig landen zijn in de modewereld zo'n begrip als België. Style.com, de website van de Amerikaanse vogue, plaatst regelmatig landgenoten in hun halfjaarlijkse 'Top 10 Collections'. Dries Van Noten bijvoorbeeld, of Haider Ackermann.
JAPAN
Comme des Garçons en Yohji Yamamoto trokken begin jaren tachtig naar Parijs en schudden er het modebeeld grondig dooreen. Hun nieuwe conceptuele mode inspireerde ook de Belgische ontwerpers. In het kader van de Gouden Spoel trokken zij tweemaal naar Japan en de liefde bleek wederzijds. Verschillende landgenoten openden winkels in Tokio, zoals Dries Van Noten (1997) en Ann Demeulemeester (2006, intussen gesloten) en tot vandaag blijft Japan een zeer belangrijke markt, ook voor ‘stillere’ ontwerpers zoals Stephan Schneider.
KAPITAAL
Wie het in de modewereld wil maken, zorgt maar beter voor een stevig startkapitaal of een investeerder die een doorgroei kan stimuleren. A.F.Vandevorst en Christian Wijnants vonden die enkele jaren geleden in de Antwerpse rederijgroep Cigrang, het geeft hen de mogelijkheid zich voor nieuwe projecten te engageren of nieuwe markten te verkennen. Ook Anne Chapelle is een steunende kracht voor de Belgische mode. In 1995 hielp ze Ann Demeulemeester uit de nood en werd ze CEO van haar bvba 32, tien jaar later nam ze ook Haider Ackermann onder de vleugels.
LEADING LADY
Weinigen weten dat Diane von Furstenberg (°1946), née Diane Simone Michelle Halfin, Belgische roots heeft. De ‘queen of the wrap-dress’ woonde tot haar late tienerjaren in Brussel, maar verkoos al snel betere oorden.
MARTIN MARGIELA
Weinig ontwerpers die zo tot de verbeelding spreken als Martin Margiela, die vrijwel van bij de lancering van zijn modehuis in 1988, de spotlights schuwde. Weinig ontwerpers ook die zo gemist worden. In 2009 al zei hij de modewereld vaarwel, de overname door Dieselbaas Renzo Rosso jaren daarvoor was de creativiteit niet ten goede gekomen. Van zijn ooit zo conceptuele ontwerpen bleef slechts een glimp over. In oktober werd John Galliano als nieuwe ontwerper aangesteld, zijn vuurdoop tijdens de Parijse modeweek kreeg internationaal - verbazingwekkend - goeie kritieken. Wij hielden er een andere mening op na.
NO-NONSENSE
We vergeten niet de ontwerpers die veelal in de schaduw werken en op een eigenzinnige manier hun modebedrijf uitbouwden. Stephan Schneider, Jean-Paul Knott, Annemie Verbeke, Sofie D'Hoore, om er maar enkele te noemen.
OPLEIDING
Zowel de Antwerpse Modeacademie, als het Brusselse La Cambre, staan al enige jaren in de top 10 van beste modescholen ter wereld, een lijst gepubliceerd op de modewebsite Fashionista.com. Maar ook het SASK in Sint-Niklaas (avondonderwijs), als het KASK in Gent bieden een volwaardige mode opleiding aan.
PARIJS
Geen belangrijker stad voor de Belgische mode dan Parijs. Nadat de Antwerpse Zes zich in Londen in de kijker hadden gewerkt, trokken ze in 1988 naar Parijs voor een gelijkaardige groepspresentatie in hotel St. James & Albany. Het jaar erop organiseerden Dirk Bikkembergs en Maison Martin Margiela als eersten een individueel mannendefilé, de andere volgen vrij snel. Dirk Van Saene in ’90, Demeulemeester en Van Noten, toen nog met een mannenlijn, in 1991 en Van Beirendonck nog eens vier jaar later. Geleidelijk aan ging Parijs door de knieën voor de avant-gardistische ontwerpen van onze landgenoten. Want voor de credibiliteit van een modestad is het belangrijk naast gevestigde waarden ook creativiteit aan te trekken. Een tweede golf van Belgische ontwerpers arriveerde in de late jaren negentig. Veronique Branquinho, Olivier Theyskens en Raf Simons in 1997, A.F.Vandevorst in 1998, Bruno Pieters, Haider Ackermann, Tim Van Steenbergen, Kris Van Assche en Bruno Pieters debuteren in het begin van het nieuwe millenium.
QUOTE
RAF SIMONS
Toen hij in 1997 als autodidact – hij studeerde vormgeving in Genk – met zijn mannenlijn naar Parijs trok, kon Raf Simons (°1968) niet vermoeden dat hij vijftien jaar later aan het hoofd van een van de meeste legendarische modehuizen zou staan. Sinds zijn aanstelling als creatief directeur bij Christian Dior in 2012, is hij een van de meest gevierde ontwerpers ter wereld. Als hij die status tijdens zijn zeven jaar bij Jil Sander nog niet verdiend had tenminste, want ook daar haalde hij uitsluitend lovende recensies. Kunst is naast muziek een van Raf Simons’ grootste passies en invloeden, net zoals dat bij Mr. Dior ook het geval was. De documentaire ‘Dior & I’, over Simons eerste jaar bij het modehuis, komt uit begin juli.
STAR QUALITY
Michelle Obama, Kanye West en Kim Kardashian, Nicole Kidman, Maggie Gyllenhaal, Patti Smith, Lady Gaga, .... Het zijn maar enkele bekende namen die de weg naar de Belgische collecties vonden. En dan zijn er nog de directe samenwerkingen: Walter Van Beirendonck die de kostuums voor U2's Popmart-tour ontwierp, of Spidermans bodysuit, een ontwerp van de Hasseltse ontwerper Stijn Helsen.
TEAM BIKKEMBERGS
Wellicht is bij het grote publiek niet Dries Van Noten, maar Dirk Bikkembergs (°1959, Duitsland) de bekendste van de Antwerpse Zes. Het silhouet van de voetballer maakt sinds de late jaren negentig deel uit van het collectief geheugen. In 1986 lanceerde hij zijn eerste mannenschoenenlijn, later volgde een volwaardige collectie, ook een voor vrouwen, in 1992. Het modebeeld is duidelijk: atletisch, sportief en viriel. Enige jaren geleden raakte het modehuis in de problemen en verkocht hij het aan een Italiaans bedrijf. De geruchten gaan dat Bikkembergs zelf niets meer met zijn label te maken heeft.
UITWIJKELINGEN
Jonge mensen met een ontembare ambitie, probeer ze maar eens hier te houden. Heel wat ontwerpers weerstaan niet aan de lokroep van de grote modesteden. Ondermeer vanuit Parijs (Véronique Leroy, Anthony Vaccarello), New York (Tim Coppens) en Londen (Peter Pilotto en Christopher Devos) bouwen onze landgenoten aan hun carrière.
VOORTREKKERS
Van het begrip Belgische mode zou geen sprake zijn zondere enkele pioniers, drijvende krachten die de ontwerpers in de beginjaren een duwtje in de rug gaven. Voornamelijk achter de schermen, maar daarom niet van minder belang. Als directrice bezorgde Linda Loppa de Antwerpse Modeacademie een internationale reputatie, ze was tevens mede-oprichtster van het Flanders Fashion Institute. In Brussel opende Sonja Noël halfweg de jaren tachtig de modeboetiek Stijl, waar ze nog steeds voornamelijk lokale collecties verkoopt, zowel gevestigde waarden als onbekender en jonger talent.
WALTER
Hij heeft de looks van een Hells Angel, maar Walter Van Beirendonck is een van de meest aimabele mensen in de Belgische modewereld. Zijn doorbraak als ontwerper kwam er snel, eerst met de Antwerpse Zes, daarna met de W<-lijn, die hij in de jaren negentig voor het Duitse Mustang ontwierp. De codewoorden: fantasie en fetisj, etniciteit, controverse en engagement. In 2006 volgde hij Linda Loppa op als hoofd van de Modeacademie.
XANDRES & CO
Als we het over Belgische mode hebben, kunnen we niet om een paar succesvolle commerciële merken heen. Xandres, Scapa, Essentiel, Just in Case, Rue Blanche, Marie Jo, Mer du Nord, ...
YOUNG ONES
Het is onmogelijk om ze allemaal op te sommen, het jong talent dat elk jaar aan de academies afstudeert. Wim Bruynooghe, die net een winkel in Antwerpen opende, Léo, het label van Leonneke Derksen of Vêtements, van de in Antwerpen afgestudeerde Demna Gvasalia, die met zijn team een soort Martin Margiela 2.0 maakt. En juwelenontwerpers als Leen Boden en Lore Van Keer. De Belgische ontwerpers zijn nog lang niet uitgepraat.
ZES VAN ANTWERPEN
Eindigen doen we met de ontwerpers waar het eigenlijk mee begon, de Zes van Antwerpen. Dries Van Noten, Ann Demeulemeester, Dirk Bikkembergs, Dirk Van Saene, Walter Van Beirendonck en Marina Yee, die ons land op de internationale modekaart zetten en ons een reden gaven om dit ABC te maken. Namen om nooit meer te vergeten.
(Tekst: Marjolijn Vanslembrouck)
Lees het uitgebreid ABC van de Belgische mode in het juninummer van ELLE België. De expo 'De Belgen. Een onverwacht modeverhaal' loopt nog tot 13 september in de Bozar in Brussel. Alle info www.bozar.be
