Diversiteit in modeland: hoe praat je erover?

Diversiteit zit in de lift en dat betekent meer dan enkel wat extra kleur op de catwalk. Het aandeel donkere modellen stijgt, maar ook transgenders, bejaarden, schoonheden met een maatje meer, modellen met hoofddoek en andere beauties die niet in het dodelijk saaie hokje van “perfecte standaarden” passen mogen de kleren en beauty van morgen showen.  Er is plaats voor verschillende kleuren, maten én voorkeuren, en boven alles voor mensen met een stém.

Enkele voorbeelden! Internationaal scheert Halima Aden hoge toppen. Het Somalisch-Amerikaanse model opende vorig seizoen met hoofddoek de Yeezy show en is sindsdien een vast gezicht in campagnes en op catwalks -maar nooit met onbedekt hoofd. Model, activiste en Gurls Talk oprichtster Adwoa Aboah gebruikt haar plekje in de spotlights om aandacht te vragen voor feministische brandpunten, terwijl collega Andreja Pejic hetzelfde doet voor de transgender gemeenschap. Er is geen universele schoonheid, zo luidt hun boodschap, niets is langer te gek of te “anders” -noem het gerust buitenaards- om erbij te mogen horen. Gucci’s Alessandro Michele, bekend om zijn grote mond en dito hart, dreef de trend trouwens tot het uiterste door eerder dit jaar aliens in zijn lentecampagne te laten schitteren. “Trend”, overigens het grote probleemwoord. De vrees dat diversiteit de zoveelste trending topic wordt en binnen enkele maanden alweer bij het huisvuil wordt gezet, is reëel en wij hebben als media de verantwoordelijkheid om dat te voorkomen. Hoe? Door ook lokale stemmen aan het woord te laten en te bewijzen dat diversiteit overal doordringt.

Een evolutie die trouwens niet alleen over de catwalk paradeert: wereldwijd komen vrouwen op straat om hun recht op een eigen look te verdedigen. Dat klinkt nu heel oppervlakkig samengevat, maar sinds de Women’s Marches Washington en andere wereldsteden begin dit jaar in een tsunami van roze overspoelden, staan vrouwenrechten en diversiteit hoog op de sociale agenda. Dat er op die vlakken nog steeds héél veel werk aan de winkel is, en dat overal ter wereld, kan en moet gezegd worden. Eén van die rechten is het recht om te dragen wat je wil, of dat nu een monokini, minirok of hoofddoek is. Het is de strijd om eruit te zien zoals je wil: met nude gezicht of juist volgeklad gelaat, met een ongetemde bos afromanen of een kunstig gezette pruik, met hagelwit Hollywood gebit of perfect imperfecte tanden, met geschoren hoofd of een veilige coupe “doe maar gewoon”. Je eigen look bepalen dus, zonder daarvoor de toorn van omstaanders of internettrollen -één van de grote plagen van het wereldwijde web- te moeten ondergaan. Datzelfde internet heeft trouwens de hele discussie in gang gezet -elke medaille heeft twee kanten- en influencers van diverse pluimage verdedigen een alternatieve kijk op schoonheid via Instagram en andere sociale media. Hashtags als #transisnotatrend, #blacklivesmatter en #oscarssowhite helpen moeilijke kwesties onder de aandacht te brengen. Neem nu de Nederlandse Nikkie de Jager, beter bekend als Nikkie Tutorials, die in haar vlogs make-up shaming tegengaat  Geen probleem om bewust zonder enige vorm van cosmetica de straat op te gaan, wereldster Alicia Keys is er een vurige voorstander van, maar er is geen enkele reden om vrouwen die wél graag met kunstige Rembrandt op het gelaat buitenkomen af te schieten. Laat ze lekker doen waar ze zin in hebben, dàt is de boodschap. Eenzelfde verhaal bij haar landgenote Ruba Zai, die onder de naam @hijabhills laat zien hoe ze haar voorliefde voor mode met een hoofddoek combineert. Het levert haar alvast een dik miljoen volgers én een felbegeerd contract bij Dolce & Gabbana op, naast het feit dat ze al doende een open en genuanceerde discussie aanwakkert.

Een pluim voor de influencers, tijd voor traditionele media om ook op die trein springen. Vrouwenbladen steunen maar al te graag de strijd in kwestie, maar het blijkt een heikel punt. Hoe maak je bepaalde onderwerpen immers bespreekbaar, hoe belicht je bepaalde groepen mensen zònder ze te stereotyperen, zonder labels te plakken, zonder de verkeerde woorden te gebruiken? Het zijn vragen die ook onze collega’s bij de Nederlandse Vogue en Harper’s Bazar bezighouden, getuige hun september issues waarin hoofdredactrices Karin Swerink en Cécile Narinx open in hun kaarten laten kijken. Die laatste blikt terug op haar twintigjarige carrière, onder andere aan het hoofd van de Nederlandse ELLE, en komt tot enkele ongemakkelijke conclusies. Ten eerste dat diversiteit niet goed verkoopt, dat de succesformule voor een bestseller cover nog altijd als “jong, blond, blank en slank” kan worden omschreven, “en dat is waar je als hoofdredacteur -alle creatieve en maatschappelijke ambities ten spijt- door je CEO en CFO op wordt afgerekend.” Ten tweede, en daar wordt het nog confronterender, dat ze ondanks haar goede bedoelingen op dat vlak maar al te vaak verstrikt raakt in een web van stereotiepen, op de onbewuste neiging om bijvoorbeeld donkere modellen altijd lachend, in fel gekleurde kledij en behangen met gouden sieraden af te beelden. Het is ook de neiging bepaalde termen als “plus-size” te benadrukken of groots uit te pakken met het “transgender” label. “Het is spekglad ijs. In mijn poging alles en iedereen recht te doen ga ik ongetwijfeld iets opschrijven wat ik ondanks al mijn goede intenties nét verkeerd geformuleerd heb. Als ik iemand beledig of op de tenen trap, zou ik willen vragen: wijs me op mijn gebrek op inzicht,” vat ze het samen. Niemand is perfect, waarom zouden mode- en beautyjournalisten dat wel zijn? Ik zou er ook aan willen toevoegen “op een constructieve manier.” Er is nooit iemand beter geworden van een virale rant en de eerdergenoemde online trollenpest heeft nog nooit een discussie deugd gedaan. Integendeel: een redactrice die persoonlijke haatmails krijgt toegestuurd omdat ze als blanke vrouw een stuk over afro haar maakte, zal volledig toeklappen en zich voortaan beperken tot veilige artikels over lang, blond, steil en zijdezacht haar. So much for diversity!

Het is ook een vraag die ik vorige week voorlegde aan Maxim Magnus, de Antwerpse transgender vrouw die in Londen haar fashion week debuut meemaakte. Of ze zich stoort aan de manier waarop ze in de media wordt afgebeeld? Eigenlijk wel, ja, het blijkt er bij momenten echt plat en grof aan toe te gaan. Of ze het vervelend vindt dat we telkens weer haar transseksualiteit in de verf zetten? “Op zich wel, want het is slechts een deeltje van wie ik ben. Het is geen geheim en ik praat er heel open over, maar het is ook niet zo dat ik mezelf tijdens een nieuwe ontmoeting spontaan zo ga bestempelen. Ik hou in het algemeen niet van labels, mààr voorlopig lijkt het me wél goed om het te benadrukken omdat dit juist de deur naar een grotere discussie openzet. Als je op mijn Instagram account kijkt, zal je het dan ook in koeien van letters zien staan.” Groen licht voor een discussie dus, die online media als ELLE.be moeten kunnen voeren. Hoe? Door lokale stemmen aan het woord te laten, we zeiden het eerder al, en aan te tonen dat niet enkel grote namen als Adwoa Aboah ver van ons bed op de barricaden staan. Het was de opzet van een zomerse reeks vlogs, The Bathroom Soap, die afwisselend verschillende niche beauty experts op een informele manier aan het woord liet. Het leverde ons heel wat fijne ontmoetingen en lachsalvo’s op, net als een hoop ongemakkelijke, doch leerrijke, vragen. Bepaalde woordkeuzes bleken achteraf niet de juiste, sommige spontane opmerkingen niet zo politiek correct als we dachten (en moeilijk uitwisbaar op video…), enkele onderwerpen dan toch iets te explosief, maar daar heb je het al: wie niet waagt, niet wint. We zijn niet perfect, we zullen het nooit zijn, maar we leren elke dag bij en staan altijd open voor constructieve kritiek én voor andermans stem. Benieuwd naar de stem van Sarah Dimani, Myriam Ayari, Céline Bernaerts, Crystal Die en Lou Mungiele? Afspraak op ELLE.be’s YouTube kanaal voor een reeks interviews en tutorials die een klein stukje van hun beauty universum blootgeeft. Om Narinx’ woorden opnieuw echo te geven: het ijs werd met momenten een beetje glad, maar we schaatsten er wél allemaal samen over en groeien doe je nu eenmaal met veel vallen en opstaan…